UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3140
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vaiśaṃpāyana uvāca / (1.1)
Par.?
*
gate bhagavati vyāse pāṇḍavā hṛṣṭamānasāḥ / (1.2)
Par.?
te pratasthuḥ puraskṛtya mātaraṃ puruṣarṣabhāḥ / (1.3)
Par.?
*
āmantrya brāhmaṇaṃ pūrvam abhivādyānumānya ca / (1.4)
Par.?
samair udaṅmukhair mārgair yathoddiṣṭaṃ paraṃtapāḥ // (1.5)
Par.?
te gacchantastvahorātraṃ tīrthaṃ somaśravāyaṇam / (2.1)
Par.?
*
pāñcālanagaraṃ prati / (2.2)
Par.?
*
abhyājagmur lokanadīṃ gaṅgāṃ bhāgīrathīṃ prati / (2.3)
Par.?
*
candrāstamayavelāyām ardharātre samāgame / (2.4)
Par.?
*
vāri caivānumajjantaḥ / (2.5)
Par.?
āseduḥ puruṣavyāghrā gaṅgāyāṃ pāṇḍunandanāḥ // (2.6)
Par.?
ulmukaṃ tu samudyamya teṣām agre dhanaṃjayaḥ / (3.1)
Par.?
prakāśārthaṃ yayau tatra rakṣārthaṃ ca mahāyaśāḥ // (3.2)
Par.?
tatra gaṅgājale ramye vivikte krīḍayan striyaḥ / (4.1)
Par.?
īrṣyur gandharvarājaḥ sma jalakrīḍām upāgataḥ // (4.2)
Par.?
śabdaṃ teṣāṃ sa śuśrāva nadīṃ samupasarpatām / (5.1)
Par.?
tena śabdena cāviṣṭaścukrodha balavad balī // (5.2)
Par.?
sa dṛṣṭvā pāṇḍavāṃstatra saha mātrā paraṃtapān / (6.1)
Par.?
visphārayan dhanur ghoram idaṃ vacanam abravīt // (6.2)
Par.?
saṃdhyā saṃrajyate ghorā pūrvarātrāgameṣu yā / (7.1)
Par.?
aśītibhistruṭair hīnaṃ taṃ muhūrtaṃ pracakṣate // (7.2)
Par.?
vihitaṃ kāmacārāṇāṃ yakṣagandharvarakṣasām / (8.1)
Par.?
śeṣam anyan manuṣyāṇāṃ kāmacāram iha smṛtam // (8.2)
Par.?
lobhāt pracāraṃ caratastāsu velāsu vai narān / (9.1)
Par.?
upakrāntā nigṛhṇīmo rākṣasaiḥ saha bāliśān // (9.2)
Par.?
tato rātrau prāpnuvato jalaṃ brahmavido janāḥ / (10.1)
Par.?
garhayanti narān sarvān balasthān nṛpatīn api // (10.2)
Par.?
ārāt tiṣṭhata mā mahyaṃ samīpam upasarpata / (11.1)
Par.?
kasmān māṃ nābhijānīta prāptaṃ bhāgīrathījalam // (11.2)
Par.?
aṅgāraparṇaṃ gandharvaṃ vitta māṃ svabalāśrayam / (12.1)
Par.?
ahaṃ hi mānī cerṣyuśca kuberasya priyaḥ sakhā // (12.2)
Par.?
aṅgāraparṇam iti ca khyātaṃ vanam idaṃ mama / (13.1)
Par.?
anu gaṅgāṃ ca vākāṃ ca citraṃ yatra vasāmyaham // (13.2)
Par.?
na kuṇapāḥ śṛṅgiṇo vā na devā na ca mānuṣāḥ / (14.1)
Par.?
idaṃ samupasarpanti tat kiṃ samupasarpatha // (14.2)
Par.?
arjuna uvāca / (15.1)
Par.?
samudre himavatpārśve nadyām asyāṃ ca durmate / (15.2)
Par.?
rātrāvahani saṃdhau ca kasya kᄆptaḥ parigrahaḥ / (15.3)
Par.?
*
bhukto vāpyathavābhukto rātrāvahani khecara / (15.4)
Par.?
*
na kālaniyamo hyasti gaṅgāṃ prāpya saridvarām // (15.5)
Par.?
vayaṃ ca śaktisampannā akāle tvām adhṛṣṇumaḥ / (16.1)
Par.?
aśaktā hi kṣaṇe krūre yuṣmān arcanti mānavāḥ // (16.2)
Par.?
purā himavataścaiṣā hemaśṛṅgād viniḥsṛtā / (17.1)
Par.?
gaṅgā gatvā samudrāmbhaḥ saptadhā pratipadyate / (17.2) Par.?
*
gaṅgāṃ ca yamunāṃ caiva plakṣajātāṃ sarasvatīm / (17.3)
Par.?
*
rathasthāṃ sarayūṃ caiva gomatīṃ gaṇḍakīṃ tathā / (17.4)
Par.?
*
aparyuṣitapāpāste nadīḥ sapta pibanti ye // (17.5)
Par.?
iyaṃ bhūtvā caikavaprā śucir ākāśagā punaḥ / (18.1)
Par.?
deveṣu gaṅgā gandharva prāpnotyalakanandatām / (18.2)
Par.?
*
vaṅkṣur bhadrā cottaragā himavatpadaniḥsṛtā // (18.3)
Par.?
tathā pitṝn vaitaraṇī dustarā pāpakarmabhiḥ / (19.1)
Par.?
gaṅgā bhavati gandharva yathā dvaipāyano 'bravīt // (19.2)
Par.?
asaṃbādhā devanadī svargasampādanī śubhā / (20.1)
Par.?
katham icchasi tāṃ roddhuṃ naiṣa dharmaḥ sanātanaḥ // (20.2)
Par.?
anivāryam asaṃbādhaṃ tava vācā kathaṃ vayam / (21.1)
Par.?
na spṛśema yathākāmaṃ puṇyaṃ bhāgīrathījalam // (21.2)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (22.1)
Par.?
aṅgāraparṇastacchrutvā kruddha ānamya kārmukam / (22.2)
Par.?
mumoca sāyakān dīptān ahīn āśīviṣān iva // (22.3)
Par.?
ulmukaṃ bhrāmayaṃstūrṇaṃ pāṇḍavaścarma cottamam / (23.1)
Par.?
vyapovāha śarāṃstasya sarvān eva dhanaṃjayaḥ // (23.2)
Par.?
arjuna uvāca / (24.1)
Par.?
bibhīṣikaiṣā gandharva nāstrajñeṣu prayujyate / (24.2)
Par.?
astrajñeṣu prayuktaiṣā phenavat pravilīyate // (24.3)
Par.?
mānuṣān ati gandharvān sarvān gandharva lakṣaye / (25.1)
Par.?
tasmād astreṇa divyena yotsye 'haṃ na tu māyayā // (25.2)
Par.?
purāstram idam āgneyaṃ prādāt kila bṛhaspatiḥ / (26.1)
Par.?
bharadvājasya gandharva guruputraḥ śatakratoḥ // (26.2)
Par.?
bharadvājād agniveśyo 'gniveśyād gurur mama / (27.1)
Par.?
sa tvidaṃ mahyam adadād droṇo brāhmaṇasattamaḥ // (27.2)
Par.?
vaiśaṃpāyana uvāca / (28.1)
Par.?
ityuktvā pāṇḍavaḥ kruddho gandharvāya mumoca ha / (28.2)
Par.?
pradīptam astram āgneyaṃ dadāhāsya rathaṃ tu tat // (28.3)
Par.?
virathaṃ viplutaṃ taṃ tu sa gandharvaṃ mahābalam / (29.1)
Par.?
astratejaḥpramūḍhaṃ ca prapatantam avāṅmukham // (29.2)
Par.?
śiroruheṣu jagrāha mālyavatsu dhanaṃjayaḥ / (30.1)
Par.?
bhrātṝn prati cakarṣātha so 'strapātād acetasam // (30.2)
Par.?
yudhiṣṭhiraṃ tasya bhāryā prapede śaraṇārthinī / (31.1)
Par.?
nāmnā kumbhīnasī nāma patitrāṇam abhīpsatī // (31.2)
Par.?
gandharvyuvāca / (32.1)
Par.?
trāhi tvaṃ māṃ mahārāja patiṃ cemaṃ vimuñca me / (32.2)
Par.?
gandharvīṃ śaraṇaṃ prāptāṃ nāmnā kumbhīnasīṃ prabho / (32.3)
Par.?
*
dīnaṃ vākyaṃ tu tacchrutvā yudhiṣṭhira uvāca ha / (32.4)
Par.?
*
dṛṣṭvovāca mahābāhuḥ phālgunaṃ vai yudhiṣṭhiraḥ / (32.5)
Par.?
*
dṛṣṭvānugrahabhāvācca pārthaḥ pārtham uvāca ha // (32.6)
Par.?
yudhiṣṭhira uvāca / (33.1)
Par.?
yuddhe jitaṃ yaśohīnaṃ strīnātham aparākramam / (33.2)
Par.?
ko nu hanyād ripuṃ tvādṛṅ muñcemaṃ ripusūdana // (33.3)
Par.?
arjuna uvāca / (34.1)
Par.?
aṅgemaṃ pratipadyasva gaccha gandharva mā śucaḥ / (34.2)
Par.?
pradiśatyabhayaṃ te 'dya kururājo yudhiṣṭhiraḥ // (34.3)
Par.?
gandharva uvāca / (35.1)
Par.?
jito 'haṃ pūrvakaṃ nāma muñcāmyaṅgāraparṇatām / (35.2)
Par.?
na ca ślāghe balenādya na nāmnā janasaṃsadi // (35.3)
Par.?
sādhvimaṃ labdhavāṃl lābhaṃ yo 'haṃ divyāstradhāriṇam / (36.1)
Par.?
gāndharvyā māyayā yoddhum icchāmi vayasā varam // (36.2)
Par.?
astrāgninā vicitro 'yaṃ dagdho me ratha uttamaḥ / (37.1)
Par.?
so 'haṃ citraratho bhūtvā nāmnā dagdharatho 'bhavam // (37.2)
Par.?
saṃbhṛtā caiva vidyeyaṃ tapaseha purā mayā / (38.1)
Par.?
nivedayiṣye tām adya prāṇadāyā mahātmane // (38.2)
Par.?
saṃstambhitaṃ hi tarasā jitaṃ śaraṇam āgatam / (39.1)
Par.?
yo 'riṃ saṃyojayet prāṇaiḥ kalyāṇaṃ kiṃ na so 'rhati // (39.2)
Par.?
cakṣuṣī nāma vidyeyaṃ yāṃ somāya dadau manuḥ / (40.1)
Par.?
dadau sa viśvāvasave mahyaṃ viśvāvasur dadau // (40.2)
Par.?
seyaṃ kāpuruṣaṃ prāptā gurudattā praṇaśyati / (41.1)
Par.?
āgamo 'syā mayā prokto vīryaṃ pratinibodha me // (41.2)
Par.?
yaccakṣuṣā draṣṭum icchet triṣu lokeṣu kiṃcana / (42.1)
Par.?
tat paśyed yādṛśaṃ cecchet tādṛśaṃ draṣṭum arhati // (42.2)
Par.?
samānapadye ṣaṇmāsān sthito vidyāṃ labhed imām / (43.1)
Par.?
anuneṣyāmyahaṃ vidyāṃ svayaṃ tubhyaṃ vrate kṛte // (43.2)
Par.?
vidyayā hyanayā rājan vayaṃ nṛbhyo viśeṣitāḥ / (44.1)
Par.?
aviśiṣṭāśca devānām anubhāvapravartitāḥ // (44.2)
Par.?
gandharvajānām aśvānām ahaṃ puruṣasattama / (45.1)
Par.?
bhrātṛbhyastava pañcabhyaḥ pṛthag dātā śataṃ śatam // (45.2)
Par.?
devagandharvavāhāste divyagandhā manogamāḥ / (46.1)
Par.?
kṣīṇāḥ kṣīṇā bhavantyete na hīyante ca raṃhasaḥ // (46.2)
Par.?
purā kṛtaṃ mahendrasya vajraṃ vṛtranibarhaṇe / (47.1)
Par.?
daśadhā śatadhā caiva tacchīrṇaṃ vṛtramūrdhani // (47.2)
Par.?
tato bhāgīkṛto devair vajrabhāga upāsyate / (48.1)
Par.?
loke yat sādhanaṃ kiṃcit sā vai vajratanuḥ smṛtā // (48.2)
Par.?
vajrapāṇir brāhmaṇaḥ syāt kṣatraṃ vajrarathaṃ smṛtam / (49.1)
Par.?
vaiśyā vai dānavajrāśca karmavajrā yavīyasaḥ // (49.2)
Par.?
vajraṃ kṣatrasya vājino'vadhyā vājinaḥ smṛtāḥ / (50.1)
Par.?
rathāṅgaṃ vaḍavā sūte sūtāścāśveṣu ye matāḥ // (50.2)
Par.?
kāmavarṇāḥ kāmajavāḥ kāmataḥ samupasthitāḥ / (51.1)
Par.?
ime gandharvajāḥ kāmaṃ pūrayiṣyanti te hayāḥ // (51.2)
Par.?
arjuna uvāca / (52.1)
Par.?
yadi prītena vā dattaṃ saṃśaye jīvitasya vā / (52.2)
Par.?
vidyā vittaṃ śrutaṃ vāpi na tad gandharva kāmaye // (52.3)
Par.?
gandharva uvāca / (53.1)
Par.?
saṃyogo vai prītikaraḥ saṃsatsu pratidṛśyate / (53.2)
Par.?
jīvitasya pradānena prīto vidyāṃ dadāmi te // (53.3)
Par.?
tvatto hyahaṃ grahīṣyāmi astram āgneyam uttamam / (54.1)
Par.?
tathaiva sakhyaṃ bībhatso cirāya bharatarṣabha // (54.2)
Par.?
arjuna uvāca / (55.1)
Par.?
tvatto 'streṇa vṛṇomyaśvān saṃyogaḥ śāśvato 'stu nau / (55.2)
Par.?
sakhe tad brūhi gandharva yuṣmabhyo yad bhayaṃ tyajet // (55.3)
Par.?
Duration=0.27832508087158 secs.