UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2549
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
bṛhadaśva uvāca / (1.1)
Par.?
hṛtarājye nale bhīmaḥ sabhārye preṣyatāṃ gate / (1.2)
Par.?
dvijān prasthāpayāmāsa naladarśanakāṅkṣayā // (1.3)
Par.?
saṃdideśa ca tān bhīmo vasu dattvā ca puṣkalam / (2.1)
Par.?
mṛgayadhvaṃ nalaṃ caiva damayantīṃ ca me sutām // (2.2)
Par.?
asmin karmaṇi niṣpanne vijñāte niṣadhādhipe / (3.1)
Par.?
gavāṃ sahasraṃ dāsyāmi yo vas tāvānayiṣyati / (3.2)
Par.?
agrahāraṃ ca dāsyāmi grāmaṃ nagarasaṃmitam // (3.3)
Par.?
na cecchakyāvihānetuṃ damayantī nalo 'pi vā / (4.1)
Par.?
jñātamātre 'pi dāsyāmi gavāṃ daśaśataṃ dhanam // (4.2)
Par.?
ityuktās te yayur hṛṣṭā brāhmaṇāḥ sarvatodiśam / (5.1)
Par.?
purarāṣṭrāṇi cinvanto naiṣadhaṃ saha bhāryayā // (5.2)
Par.?
tataś cedipurīṃ ramyāṃ sudevo nāma vai dvijaḥ / (6.1)
Par.?
vicinvāno 'tha vaidarbhīm apaśyad rājaveśmani / (6.2)
Par.?
puṇyāhavācane rājñaḥ sunandāsahitāṃ sthitām // (6.3)
Par.?
mandaprakhyāyamānena rūpeṇāpratimena tām / (7.1)
Par.?
pinaddhāṃ dhūmajālena prabhām iva vibhāvasoḥ // (7.2)
Par.?
tāṃ samīkṣya viśālākṣīm adhikaṃ malināṃ kṛśām / (8.1)
Par.?
tarkayāmāsa bhaimīti kāraṇair upapādayan // (8.2)
Par.?
sudeva uvāca / (9.1)
Par.?
yatheyaṃ me purā dṛṣṭā tathārūpeyam aṅganā / (9.2)
Par.?
kṛtārtho 'smyadya dṛṣṭvemāṃ lokakāntām iva śriyam // (9.3)
Par.?
pūrṇacandrānanāṃ śyāmāṃ cāruvṛttapayodharām / (10.1)
Par.?
kurvantīṃ prabhayā devīṃ sarvā vitimirā diśaḥ // (10.2)
Par.?
cārupadmapalāśākṣīṃ manmathasya ratīm iva / (11.1)
Par.?
iṣṭāṃ sarvasya jagataḥ pūrṇacandraprabhām iva // (11.2)
Par.?
vidarbhasarasas tasmād daivadoṣād ivoddhṛtām / (12.1)
Par.?
malapaṅkānuliptāṅgīṃ mṛṇālīm iva tāṃ bhṛśam // (12.2)
Par.?
paurṇamāsīm iva niśāṃ rāhugrastaniśākarām / (13.1)
Par.?
patiśokākulāṃ dīnāṃ śuṣkasrotāṃ nadīm iva // (13.2)
Par.?
vidhvastaparṇakamalāṃ vitrāsitavihaṃgamām / (14.1)
Par.?
hastihastaparikliṣṭāṃ vyākulām iva padminīm // (14.2)
Par.?
sukumārīṃ sujātāṅgīṃ ratnagarbhagṛhocitām / (15.1)
Par.?
dahyamānām ivoṣṇena mṛṇālīm aciroddhṛtām // (15.2)
Par.?
rūpaudāryaguṇopetāṃ maṇḍanārhām amaṇḍitām / (16.1)
Par.?
candralekhām iva navāṃ vyomni nīlābhrasaṃvṛtām // (16.2)
Par.?
kāmabhogaiḥ priyair hīnāṃ hīnāṃ bandhujanena ca / (17.1)
Par.?
dehaṃ dhārayatīṃ dīnāṃ bhartṛdarśanakāṅkṣayā // (17.2)
Par.?
bhartā nāma paraṃ nāryā bhūṣaṇaṃ bhūṣaṇair vinā / (18.1)
Par.?
eṣā virahitā tena śobhanāpi na śobhate // (18.2)
Par.?
duṣkaraṃ kurute 'tyarthaṃ hīno yad anayā nalaḥ / (19.1)
Par.?
dhārayatyātmano dehaṃ na śokenāvasīdati // (19.2)
Par.?
imām asitakeśāntāṃ śatapattrāyatekṣaṇām / (20.1)
Par.?
sukhārhāṃ duḥkhitāṃ dṛṣṭvā mamāpi vyathate manaḥ // (20.2)
Par.?
kadā nu khalu duḥkhasya pāraṃ yāsyati vai śubhā / (21.1)
Par.?
bhartuḥ samāgamāt sādhvī rohiṇī śaśino yathā // (21.2)
Par.?
asyā nūnaṃ punarlābhānnaiṣadhaḥ prītim eṣyati / (22.1)
Par.?
rājā rājyaparibhraṣṭaḥ punar labdhveva medinīm // (22.2) Par.?
tulyaśīlavayoyuktāṃ tulyābhijanasaṃyutām / (23.1)
Par.?
naiṣadho 'rhati vaidarbhīṃ taṃ ceyam asitekṣaṇā // (23.2)
Par.?
yuktaṃ tasyāprameyasya vīryasattvavato mayā / (24.1)
Par.?
samāśvāsayituṃ bhāryāṃ patidarśanalālasām // (24.2)
Par.?
ayam āśvāsayāmyenāṃ pūrṇacandranibhānanām / (25.1)
Par.?
adṛṣṭapūrvāṃ duḥkhasya duḥkhārtāṃ dhyānatatparām // (25.2)
Par.?
bṛhadaśva uvāca / (26.1)
Par.?
evaṃ vimṛśya vividhaiḥ kāraṇair lakṣaṇaiś ca tām / (26.2)
Par.?
upagamya tato bhaimīṃ sudevo brāhmaṇo 'bravīt // (26.3)
Par.?
ahaṃ sudevo vaidarbhi bhrātus te dayitaḥ sakhā / (27.1)
Par.?
bhīmasya vacanād rājñas tvām anveṣṭum ihāgataḥ // (27.2)
Par.?
kuśalī te pitā rājñi janitrī bhrātaraś ca te / (28.1)
Par.?
āyuṣmantau kuśalinau tatrasthau dārakau ca te / (28.2)
Par.?
tvatkṛte bandhuvargāś ca gatasattvā ivāsate // (28.3)
Par.?
abhijñāya sudevaṃ tu damayantī yudhiṣṭhira / (29.1)
Par.?
paryapṛcchat tataḥ sarvān krameṇa suhṛdaḥ svakān // (29.2)
Par.?
ruroda ca bhṛśaṃ rājan vaidarbhī śokakarśitā / (30.1)
Par.?
dṛṣṭvā sudevaṃ sahasā bhrātur iṣṭaṃ dvijottamam // (30.2)
Par.?
tato rudantīṃ tāṃ dṛṣṭvā sunandā śokakarśitām / (31.1)
Par.?
sudevena sahaikānte kathayantīṃ ca bhārata // (31.2)
Par.?
janitryai preṣayāmāsa sairandhrī rudate bhṛśam / (32.1)
Par.?
brāhmaṇena samāgamya tāṃ veda yadi manyase // (32.2)
Par.?
atha cedipater mātā rājñaś cāntaḥpurāt tadā / (33.1)
Par.?
jagāma yatra sā bālā brāhmaṇena sahābhavat // (33.2)
Par.?
tataḥ sudevam ānāyya rājamātā viśāṃ pate / (34.1)
Par.?
papraccha bhāryā kasyeyaṃ sutā vā kasya bhāminī // (34.2)
Par.?
kathaṃ ca naṣṭā jñātibhyo bhartur vā vāmalocanā / (35.1)
Par.?
tvayā ca viditā vipra katham evaṃgatā satī // (35.2)
Par.?
etad icchāmyahaṃ tvatto jñātuṃ sarvam aśeṣataḥ / (36.1)
Par.?
tattvena hi mamācakṣva pṛcchantyā devarūpiṇīm // (36.2)
Par.?
evam uktas tayā rājan sudevo dvijasattamaḥ / (37.1)
Par.?
sukhopaviṣṭa ācaṣṭa damayantyā yathātatham // (37.2)
Par.?
Duration=0.14794111251831 secs.