UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 2757
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
mārkaṇḍeya uvāca / (1.1)
Par.?
kaścid dvijātipravaro vedādhyāyī tapodhanaḥ / (1.2)
Par.?
tapasvī dharmaśīlaś ca kauśiko nāma bhārata // (1.3)
Par.?
sāṅgopaniṣadān vedān adhīte dvijasattamaḥ / (2.1)
Par.?
sa vṛkṣamūle kasmiṃścid vedān uccārayan sthitaḥ // (2.2)
Par.?
upariṣṭācca vṛkṣasya balākā saṃnyalīyata / (3.1)
Par.?
tayā purīṣam utsṛṣṭaṃ brāhmaṇasya tadopari // (3.2)
Par.?
tām avekṣya tataḥ kruddhaḥ samapadhyāyata dvijaḥ / (4.1)
Par.?
bhṛśaṃ krodhābhibhūtena balākā sā nirīkṣitā // (4.2)
Par.?
apadhyātā ca vipreṇa nyapatad vasudhātale / (5.1)
Par.?
balākāṃ patitāṃ dṛṣṭvā gatasattvām acetanām / (5.2)
Par.?
kāruṇyād abhisaṃtaptaḥ paryaśocata tāṃ dvijaḥ // (5.3)
Par.?
akāryaṃ kṛtavān asmi rāgadveṣabalātkṛtaḥ / (6.1)
Par.?
ityuktvā bahuśo vidvān grāmaṃ bhaikṣāya saṃśritaḥ // (6.2)
Par.?
grāme śucīni pracaran kulāni bharatarṣabha / (7.1)
Par.?
praviṣṭas tat kulaṃ yatra pūrvaṃ caritavāṃs tu saḥ // (7.2)
Par.?
dehīti yācamāno vai tiṣṭhetyuktaḥ striyā tataḥ / (8.1)
Par.?
śaucaṃ tu yāvat kurute bhājanasya kuṭumbinī // (8.2)
Par.?
etasminn antare rājan kṣudhāsaṃpīḍito bhṛśam / (9.1)
Par.?
bhartā praviṣṭaḥ sahasā tasyā bharatasattama // (9.2)
Par.?
sā tu dṛṣṭvā patiṃ sādhvī brāhmaṇaṃ vyapahāya tam / (10.1)
Par.?
pādyam ācamanīyaṃ ca dadau bhartre tathāsanam // (10.2)
Par.?
prahvā paryacaraccāpi bhartāram asitekṣaṇā / (11.1)
Par.?
āhāreṇātha bhakṣyaiś ca vākyaiḥ sumadhurais tathā // (11.2)
Par.?
ucchiṣṭaṃ bhuñjate bhartuḥ sā tu nityaṃ yudhiṣṭhira / (12.1)
Par.?
daivataṃ ca patiṃ mene bhartuś cittānusāriṇī // (12.2)
Par.?
na karmaṇā na manasā nātyaśnān nāpi cāpibat / (13.1)
Par.?
taṃ sarvabhāvopagatā patiśuśrūṣaṇe ratā // (13.2)
Par.?
sādhvācārā śucir dakṣā kuṭumbasya hitaiṣiṇī / (14.1)
Par.?
bhartuś cāpi hitaṃ yat tat satataṃ sānuvartate // (14.2)
Par.?
devatātithibhṛtyānāṃ śvaśrūśvaśurayos tathā / (15.1)
Par.?
śuśrūṣaṇaparā nityaṃ satataṃ saṃyatendriyā // (15.2) Par.?
sā brāhmaṇaṃ tadā dṛṣṭvā saṃsthitaṃ bhaikṣakāṅkṣiṇam / (16.1)
Par.?
kurvatī patiśuśrūṣāṃ sasmārātha śubhekṣaṇā // (16.2)
Par.?
vrīḍitā sābhavat sādhvī tadā bharatasattama / (17.1)
Par.?
bhikṣām ādāya viprāya nirjagāma yaśasvinī // (17.2)
Par.?
brāhmaṇa uvāca / (18.1)
Par.?
kim idaṃ bhavati tvaṃ māṃ tiṣṭhetyuktvā varāṅgane / (18.2)
Par.?
uparodhaṃ kṛtavatī na visarjitavatyasi // (18.3)
Par.?
mārkaṇḍeya uvāca / (19.1)
Par.?
brāhmaṇaṃ krodhasaṃtaptaṃ jvalantam iva tejasā / (19.2)
Par.?
dṛṣṭvā sādhvī manuṣyendra sāntvapūrvaṃ vaco 'bravīt // (19.3)
Par.?
kṣantum arhasi me vipra bhartā me daivataṃ mahat / (20.1)
Par.?
sa cāpi kṣudhitaḥ śrāntaḥ prāptaḥ śuśrūṣito mayā // (20.2)
Par.?
brāhmaṇa uvāca / (21.1)
Par.?
brāhmaṇā na garīyāṃso garīyāṃs te patiḥ kṛtaḥ / (21.2)
Par.?
gṛhasthadharme vartantī brāhmaṇān avamanyase // (21.3)
Par.?
indro 'pyeṣāṃ praṇamate kiṃ punar mānuṣā bhuvi / (22.1)
Par.?
avalipte na jānīṣe vṛddhānāṃ na śrutaṃ tvayā / (22.2)
Par.?
brāhmaṇā hyagnisadṛśā daheyuḥ pṛthivīm api // (22.3)
Par.?
nāvajānāmy ahaṃ viprān devais tulyān manasvinaḥ / (23.2)
Par.?
aparādham imaṃ vipra kṣantum arhasi me 'nagha // (23.3)
Par.?
jānāmi tejo viprāṇāṃ mahābhāgyaṃ ca dhīmatām / (24.1)
Par.?
apeyaḥ sāgaraḥ krodhāt kṛto hi lavaṇodakaḥ // (24.2)
Par.?
tathaiva dīptatapasāṃ munīnāṃ bhāvitātmanām / (25.1)
Par.?
yeṣāṃ krodhāgnir adyāpi daṇḍake nopaśāmyati // (25.2)
Par.?
brāhmaṇānāṃ paribhavād vātāpiś ca durātmavān / (26.1)
Par.?
agastyam ṛṣim āsādya jīrṇaḥ krūro mahāsuraḥ // (26.2)
Par.?
prabhāvā bahavaś cāpi śrūyante brahmavādinām / (27.1)
Par.?
krodhaḥ suvipulo brahman prasādaś ca mahātmanām // (27.2)
Par.?
asmiṃs tvatikrame brahman kṣantum arhasi me 'nagha / (28.1)
Par.?
patiśuśrūṣayā dharmo yaḥ sa me rocate dvija // (28.2)
Par.?
daivateṣvapi sarveṣu bhartā me daivataṃ param / (29.1)
Par.?
aviśeṣeṇa tasyāhaṃ kuryāṃ dharmaṃ dvijottama // (29.2)
Par.?
śuśrūṣāyāḥ phalaṃ paśya patyur brāhmaṇa yādṛśam / (30.1)
Par.?
balākā hi tvayā dagdhā roṣāt tad viditaṃ mama // (30.2)
Par.?
krodhaḥ śatruḥ śarīrastho manuṣyāṇāṃ dvijottama / (31.1)
Par.?
yaḥ krodhamohau tyajati taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ // (31.2)
Par.?
yo vaded iha satyāni guruṃ saṃtoṣayeta ca / (32.1)
Par.?
hiṃsitaśca na hiṃseta taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ // (32.2)
Par.?
jitendriyo dharmaparaḥ svādhyāyanirataḥ śuciḥ / (33.1)
Par.?
kāmakrodhau vaśe yasya taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ // (33.2)
Par.?
yasya cātmasamo loko dharmajñasya manasvinaḥ / (34.1)
Par.?
sarvadharmeṣu ca ratas taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ // (34.2)
Par.?
yo 'dhyāpayed adhīyīta yajed vā yājayīta vā / (35.1)
Par.?
dadyād vāpi yathāśakti taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ // (35.2)
Par.?
brahmacārī ca vedān yo 'dhīyīta dvijottamaḥ / (36.1)
Par.?
svādhyāye cāpramatto vai taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ // (36.2)
Par.?
yad brāhmaṇānāṃ kuśalaṃ tad eṣāṃ parikīrtayet / (37.1)
Par.?
satyaṃ tathā vyāharatāṃ nānṛte ramate manaḥ // (37.2)
Par.?
dhanaṃ tu brāhmaṇasyāhuḥ svādhyāyaṃ damam ārjavam / (38.1)
Par.?
indriyāṇāṃ nigrahaṃ ca śāśvataṃ dvijasattama / (38.2)
Par.?
satyārjave dharmam āhuḥ paraṃ dharmavido janāḥ // (38.3)
Par.?
durjñeyaḥ śāśvato dharmaḥ sa tu satye pratiṣṭhitaḥ / (39.1)
Par.?
śrutipramāṇo dharmaḥ syād iti vṛddhānuśāsanam // (39.2)
Par.?
bahudhā dṛśyate dharmaḥ sūkṣma eva dvijottama / (40.1)
Par.?
bhavān api ca dharmajñaḥ svādhyāyanirataḥ śuciḥ / (40.2)
Par.?
na tu tattvena bhagavan dharmān vetsīti me matiḥ // (40.3)
Par.?
mātāpitṛbhyāṃ śuśrūṣuḥ satyavādī jitendriyaḥ / (41.1)
Par.?
mithilāyāṃ vasan vyādhaḥ sa te dharmān pravakṣyati / (41.2)
Par.?
tatra gacchasva bhadraṃ te yathākāmaṃ dvijottama // (41.3)
Par.?
atyuktam api me sarvaṃ kṣantum arhasyanindita / (42.1)
Par.?
striyo hyavadhyāḥ sarveṣāṃ ye dharmaviduṣo janāḥ // (42.2)
Par.?
brāhmaṇa uvāca / (43.1)
Par.?
prīto 'smi tava bhadraṃ te gataḥ krodhaśca śobhane / (43.2)
Par.?
upālambhas tvayā hyukto mama niḥśreyasaṃ param / (43.3)
Par.?
svasti te 'stu gamiṣyāmi sādhayiṣyāmi śobhane // (43.4)
Par.?
mārkaṇḍeya uvāca / (44.1)
Par.?
tayā visṛṣṭo nirgamya svam eva bhavanaṃ yayau / (44.2)
Par.?
vinindan sa dvija ātmānaṃ kauśiko narasattama // (44.3)
Par.?
Duration=0.15890789031982 secs.