UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 9006
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
saṃjaya uvāca / (1.1)
Par.?
patitaṃ prekṣya yantāraṃ śalyaḥ sarvāyasīṃ gadām / (1.2)
Par.?
ādāya tarasā rājaṃstasthau girir ivācalaḥ // (1.3)
Par.?
taṃ dīptam iva kālāgniṃ pāśahastam ivāntakam / (2.1)
Par.?
saśṛṅgam iva kailāsaṃ savajram iva vāsavam // (2.2)
Par.?
saśūlam iva haryakṣaṃ vane mattam iva dvipam / (3.1)
Par.?
javenābhyapatad bhīmaḥ pragṛhya mahatīṃ gadām // (3.2)
Par.?
tataḥ śaṅkhapraṇādaśca tūryāṇāṃ ca sahasraśaḥ / (4.1)
Par.?
siṃhanādaśca saṃjajñe śūrāṇāṃ harṣavardhanaḥ // (4.2)
Par.?
prekṣantaḥ sarvatastau hi yodhā yodhamahādvipau / (5.1)
Par.?
tāvakāśca pare caiva sādhu sādhvityathābruvan // (5.2)
Par.?
na hi madrādhipād anyo rāmād vā yadunandanāt / (6.1)
Par.?
soḍhum utsahate vegaṃ bhīmasenasya saṃyuge // (6.2)
Par.?
tathā madrādhipasyāpi gadāvegaṃ mahātmanaḥ / (7.1)
Par.?
soḍhum utsahate nānyo yodho yudhi vṛkodarāt // (7.2)
Par.?
tau vṛṣāviva nardantau maṇḍalāni viceratuḥ / (8.1)
Par.?
āvalgitau gadāhastau madrarājavṛkodarau // (8.2)
Par.?
maṇḍalāvartamārgeṣu gadāviharaṇeṣu ca / (9.1)
Par.?
nirviśeṣam abhūd yuddhaṃ tayoḥ puruṣasiṃhayoḥ // (9.2)
Par.?
taptahemamayaiḥ śubhrair babhūva bhayavardhanī / (10.1)
Par.?
agnijvālair ivāviddhā paṭṭaiḥ śalyasya sā gadā // (10.2)
Par.?
tathaiva carato mārgānmaṇḍaleṣu mahātmanaḥ / (11.1)
Par.?
vidyud abhrapratīkāśā bhīmasya śuśubhe gadā // (11.2)
Par.?
tāḍitā madrarājena bhīmasya gadayā gadā / (12.1)
Par.?
dīpyamāneva vai rājan sasṛje pāvakārciṣaḥ // (12.2)
Par.?
tathā bhīmena śalyasya tāḍitā gadayā gadā / (13.1)
Par.?
aṅgāravarṣaṃ mumuce tad adbhutam ivābhavat // (13.2)
Par.?
dantair iva mahānāgau śṛṅgair iva maharṣabhau / (14.1)
Par.?
tottrair iva tadānyonyaṃ gadāgrābhyāṃ nijaghnatuḥ // (14.2)
Par.?
tau gadānihatair gātraiḥ kṣaṇena rudhirokṣitau / (15.1)
Par.?
prekṣaṇīyatarāvāstāṃ puṣpitāviva kiṃśukau // (15.2)
Par.?
gadayā madrarājena savyadakṣiṇam āhataḥ / (16.1)
Par.?
bhīmaseno mahābāhur na cacālācalo yathā // (16.2)
Par.?
tathā bhīmagadāvegais tāḍyamāno muhur muhuḥ / (17.1)
Par.?
śalyo na vivyathe rājan dantinevāhato giriḥ // (17.2)
Par.?
śuśruve dikṣu sarvāsu tayoḥ puruṣasiṃhayoḥ / (18.1)
Par.?
gadānipātasaṃhrādo vajrayor iva nisvanaḥ // (18.2)
Par.?
nivṛtya tu mahāvīryau samucchritagadāvubhau / (19.1)
Par.?
punar antaramārgasthau maṇḍalāni viceratuḥ // (19.2)
Par.?
athābhyetya padānyaṣṭau saṃnipāto 'bhavat tayoḥ / (20.1)
Par.?
udyamya lohadaṇḍābhyām atimānuṣakarmaṇoḥ // (20.2)
Par.?
prārthayānau tadānyonyaṃ maṇḍalāni viceratuḥ / (21.1)
Par.?
kriyāviśeṣaṃ kṛtinau darśayāmāsatustadā // (21.2)
Par.?
athodyamya gade ghore saśṛṅgāviva parvatau / (22.1)
Par.?
tāvājaghnatur anyonyaṃ yathā bhūmicale 'calau // (22.2)
Par.?
tau parasparavegācca gadābhyāṃ ca bhṛśāhatau / (23.1)
Par.?
yugapat petatur vīrāvubhāvindradhvajāviva // (23.2)
Par.?
ubhayoḥ senayor vīrāstadā hāhākṛto 'bhavan / (24.1)
Par.?
bhṛśaṃ marmaṇyabhihatāvubhāvāstāṃ suvihvalau // (24.2)
Par.?
tataḥ sagadam āropya madrāṇām ṛṣabhaṃ rathe / (25.1)
Par.?
apovāha kṛpaḥ śalyaṃ tūrṇam āyodhanād api // (25.2)
Par.?
kṣībavad vihvalatvāt tu nimeṣāt punar utthitaḥ / (26.1)
Par.?
bhīmaseno gadāpāṇiḥ samāhvayata madrapam // (26.2)
Par.?
tatastu tāvakāḥ śūrā nānāśastrasamāyutāḥ / (27.1)
Par.?
nānāvāditraśabdena pāṇḍusenām ayodhayan // (27.2)
Par.?
bhujāvucchritya śastraṃ ca śabdena mahatā tataḥ / (28.1)
Par.?
abhyadravanmahārāja duryodhanapurogamāḥ // (28.2)
Par.?
tad anīkam abhiprekṣya tataste pāṇḍunandanāḥ / (29.1)
Par.?
prayayuḥ siṃhanādena duryodhanavadhepsayā // (29.2)
Par.?
teṣām āpatatāṃ tūrṇaṃ putraste bharatarṣabha / (30.1)
Par.?
prāsena cekitānaṃ vai vivyādha hṛdaye bhṛśam // (30.2)
Par.?
sa papāta rathopasthe tava putreṇa tāḍitaḥ / (31.1)
Par.?
rudhiraughapariklinnaḥ praviśya vipulaṃ tamaḥ // (31.2)
Par.?
cekitānaṃ hataṃ dṛṣṭvā pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ / (32.1)
Par.?
prasaktam abhyavarṣanta śaravarṣāṇi bhāgaśaḥ // (32.2)
Par.?
tāvakānām anīkeṣu pāṇḍavā jitakāśinaḥ / (33.1)
Par.?
vyacaranta mahārāja prekṣaṇīyāḥ samantataḥ // (33.2)
Par.?
kṛpaśca kṛtavarmā ca saubalaśca mahābalaḥ / (34.1)
Par.?
ayodhayan dharmarājaṃ madrarājapuraskṛtāḥ // (34.2)
Par.?
bhāradvājasya hantāraṃ bhūrivīryaparākramam / (35.1)
Par.?
duryodhano mahārāja dhṛṣṭadyumnam ayodhayat // (35.2)
Par.?
trisāhasrā rathā rājaṃstava putreṇa coditāḥ / (36.1)
Par.?
ayodhayanta vijayaṃ droṇaputrapuraskṛtāḥ // (36.2)
Par.?
vijaye dhṛtasaṃkalpāḥ samabhityaktajīvitāḥ / (37.1)
Par.?
prāviśaṃstāvakā rājan haṃsā iva mahat saraḥ // (37.2) Par.?
tato yuddham abhūd ghoraṃ parasparavadhaiṣiṇām / (38.1)
Par.?
anyonyavadhasaṃyuktam anyonyaprītivardhanam // (38.2)
Par.?
tasmin pravṛtte saṃgrāme rājan vīravarakṣaye / (39.1)
Par.?
anileneritaṃ ghoram uttasthau pārthivaṃ rajaḥ // (39.2)
Par.?
śravaṇānnāmadheyānāṃ pāṇḍavānāṃ ca kīrtanāt / (40.1)
Par.?
parasparaṃ vijānīmo ye cāyudhyann abhītavat // (40.2)
Par.?
tad rajaḥ puruṣavyāghra śoṇitena praśāmitam / (41.1)
Par.?
diśaśca vimalā jajñustasmin rajasi śāmite // (41.2)
Par.?
tathā pravṛtte saṃgrāme ghorarūpe bhayānake / (42.1)
Par.?
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca nāsīt kaścit parāṅmukhaḥ // (42.2)
Par.?
brahmalokaparā bhūtvā prārthayanto jayaṃ yudhi / (43.1)
Par.?
suyuddhena parākrāntā narāḥ svargam abhīpsavaḥ // (43.2)
Par.?
bhartṛpiṇḍavimokṣārthaṃ bhartṛkāryaviniścitāḥ / (44.1)
Par.?
svargasaṃsaktamanaso yodhā yuyudhire tadā // (44.2)
Par.?
nānārūpāṇi śastrāṇi visṛjanto mahārathāḥ / (45.1)
Par.?
anyonyam abhigarjantaḥ praharantaḥ parasparam // (45.2)
Par.?
hata vidhyata gṛhṇīta praharadhvaṃ nikṛntata / (46.1)
Par.?
iti sma vācaḥ śrūyante tava teṣāṃ ca vai bale // (46.2)
Par.?
tataḥ śalyo mahārāja dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram / (47.1)
Par.?
vivyādha niśitair bāṇair hantukāmo mahāratham // (47.2)
Par.?
tasya pārtho mahārāja nārācān vai caturdaśa / (48.1)
Par.?
marmāṇyuddiśya marmajño nicakhāna hasann iva // (48.2)
Par.?
taṃ vārya pāṇḍavaṃ bāṇair hantukāmo mahāyaśāḥ / (49.1)
Par.?
vivyādha samare kruddho bahubhiḥ kaṅkapatribhiḥ // (49.2)
Par.?
atha bhūyo mahārāja śareṇa nataparvaṇā / (50.1)
Par.?
yudhiṣṭhiraṃ samājaghne sarvasainyasya paśyataḥ // (50.2)
Par.?
dharmarājo 'pi saṃkruddho madrarājaṃ mahāyaśāḥ / (51.1)
Par.?
vivyādha niśitair bāṇaiḥ kaṅkabarhiṇavājitaiḥ // (51.2)
Par.?
candrasenaṃ ca saptatyā sūtaṃ ca navabhiḥ śaraiḥ / (52.1)
Par.?
drumasenaṃ catuḥṣaṣṭyā nijaghāna mahārathaḥ // (52.2)
Par.?
cakrarakṣe hate śalyaḥ pāṇḍavena mahātmanā / (53.1)
Par.?
nijaghāna tato rājaṃścedīn vai pañcaviṃśatim // (53.2)
Par.?
sātyakiṃ pañcaviṃśatyā bhīmasenaṃ ca pañcabhiḥ / (54.1)
Par.?
mādrīputrau śatenājau vivyādha niśitaiḥ śaraiḥ // (54.2)
Par.?
evaṃ vicaratastasya saṃgrāme rājasattama / (55.1)
Par.?
saṃpreṣayacchitān pārthaḥ śarān āśīviṣopamān // (55.2)
Par.?
dhvajāgraṃ cāsya samare kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ / (56.1)
Par.?
pramukhe vartamānasya bhallenāpaharad rathāt // (56.2)
Par.?
pāṇḍuputreṇa vai tasya ketuṃ chinnaṃ mahātmanā / (57.1)
Par.?
nipatantam apaśyāma giriśṛṅgam ivāhatam // (57.2)
Par.?
dhvajaṃ nipatitaṃ dṛṣṭvā pāṇḍavaṃ ca vyavasthitam / (58.1)
Par.?
saṃkruddho madrarājo 'bhūccharavarṣaṃ mumoca ha // (58.2)
Par.?
śalyaḥ sāyakavarṣeṇa parjanya iva vṛṣṭimān / (59.1)
Par.?
abhyavarṣad ameyātmā kṣatriyaṃ kṣatriyarṣabhaḥ // (59.2)
Par.?
sātyakiṃ bhīmasenaṃ ca mādrīputrau ca pāṇḍavau / (60.1)
Par.?
ekaikaṃ pañcabhir viddhvā yudhiṣṭhiram apīḍayat // (60.2)
Par.?
tato bāṇamayaṃ jālaṃ vitataṃ pāṇḍavorasi / (61.1)
Par.?
apaśyāma mahārāja meghajālam ivodgatam // (61.2)
Par.?
tasya śalyo raṇe kruddho bāṇaiḥ saṃnataparvabhiḥ / (62.1)
Par.?
diśaḥ pracchādayāmāsa pradiśaśca mahārathaḥ // (62.2)
Par.?
tato yudhiṣṭhiro rājā bāṇajālena pīḍitaḥ / (63.1)
Par.?
babhūva hṛtavikrānto jambho vṛtrahaṇā yathā // (63.2)
Par.?
Duration=0.18780112266541 secs.