UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6209
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
yudhiṣṭhira uvāca / (1.1)
Par.?
yad idaṃ karma loke 'smiñśubhaṃ vā yadi vāśubham / (1.2)
Par.?
puruṣaṃ yojayatyeva phalayogena bhārata // (1.3)
Par.?
kartā svit tasya puruṣa utāho neti saṃśayaḥ / (2.1)
Par.?
etad icchāmi tattvena tvattaḥ śrotuṃ pitāmaha // (2.2)
Par.?
bhīṣma uvāca / (3.1)
Par.?
atrāpyudāharantīmam itihāsaṃ purātanam / (3.2)
Par.?
prahrādasya ca saṃvādam indrasya ca yudhiṣṭhira // (3.3)
Par.?
asaktaṃ dhūtapāpmānaṃ kule jātaṃ bahuśrutam / (4.1)
Par.?
astambham anahaṃkāraṃ sattvasthaṃ samaye ratam // (4.2)
Par.?
tulyanindāstutiṃ dāntaṃ śūnyāgāraniveśanam / (5.1)
Par.?
carācarāṇāṃ bhūtānāṃ viditaprabhavāpyayam // (5.2)
Par.?
akrudhyantam ahṛṣyantam apriyeṣu priyeṣu ca / (6.1)
Par.?
kāñcane vātha loṣṭe vā ubhayoḥ samadarśanam // (6.2)
Par.?
ātmaniḥśreyasajñāne dhīraṃ niścitaniścayam / (7.1)
Par.?
parāvarajñaṃ bhūtānāṃ sarvajñaṃ samadarśanam // (7.2)
Par.?
śakraḥ prahrādam āsīnam ekānte saṃyatendriyam / (8.1)
Par.?
bubhutsamānas tatprajñām abhigamyedam abravīt // (8.2)
Par.?
yaiḥ kaiścit saṃmato loke guṇaiḥ syāt puruṣo nṛṣu / (9.1)
Par.?
bhavatyanapagān sarvāṃstān guṇāṃl lakṣayāmahe // (9.2)
Par.?
atha te lakṣyate buddhiḥ samā bālajanair iha / (10.1)
Par.?
ātmānaṃ manyamānaḥ sañ śreyaḥ kim iha manyase // (10.2)
Par.?
baddhaḥ pāśaiścyutaḥ sthānād dviṣatāṃ vaśam āgataḥ / (11.1)
Par.?
śriyā vihīnaḥ prahrāda śocitavye na śocasi // (11.2)
Par.?
prajñālābhāt tu daiteya utāho dhṛtimattayā / (12.1)
Par.?
prahrāda svastharūpo 'si paśyan vyasanam ātmanaḥ // (12.2)
Par.?
iti saṃcoditastena dhīro niścitaniścayaḥ / (13.1)
Par.?
uvāca ślakṣṇayā vācā svāṃ prajñām anuvarṇayan // (13.2)
Par.?
pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca bhūtānāṃ yo na budhyate / (14.1)
Par.?
tasya stambho bhaved bālyānnāsti stambho 'nupaśyataḥ // (14.2)
Par.?
svabhāvāt sampravartante nivartante tathaiva ca / (15.1)
Par.?
sarve bhāvāstathābhāvāḥ puruṣārtho na vidyate // (15.2)
Par.?
puruṣārthasya cābhāve nāsti kaścit svakārakaḥ / (16.1)
Par.?
svayaṃ tu kurvatastasya jātu māno bhaved iha // (16.2)
Par.?
yastu kartāram ātmānaṃ manyate sādhvasādhunoḥ / (17.1)
Par.?
tasya doṣavatī prajñā svamūrtyajñeti me matiḥ // (17.2)
Par.?
yadi syāt puruṣaḥ kartā śakrātmaśreyase dhruvam / (18.1)
Par.?
ārambhāstasya sidhyeranna ca jātu parābhavet // (18.2)
Par.?
aniṣṭasya hi nirvṛttir anivṛttiḥ priyasya ca / (19.1)
Par.?
lakṣyate yatamānānāṃ puruṣārthastataḥ kutaḥ // (19.2)
Par.?
aniṣṭasyābhinirvṛttim iṣṭasaṃvṛttim eva ca / (20.1)
Par.?
aprayatnena paśyāmaḥ keṣāṃcit tat svabhāvataḥ // (20.2)
Par.?
pratirūpadharāḥ kecid dṛśyante buddhisattamāḥ / (21.1)
Par.?
virūpebhyo 'lpabuddhibhyo lipsamānā dhanāgamam // (21.2)
Par.?
svabhāvapreritāḥ sarve niviśante guṇā yadā / (22.1)
Par.?
śubhāśubhāstadā tatra tasya kiṃ mānakāraṇam // (22.2)
Par.?
svabhāvād eva tat sarvam iti me niścitā matiḥ / (23.1)
Par.?
ātmapratiṣṭhitā prajñā mama nāsti tato 'nyathā // (23.2)
Par.?
karmajaṃ tviha manye 'haṃ phalayogaṃ śubhāśubham / (24.1)
Par.?
karmaṇāṃ viṣayaṃ kṛtsnam ahaṃ vakṣyāmi tacchṛṇu // (24.2)
Par.?
yathā vedayate kaścid odanaṃ vāyaso vadan / (25.1)
Par.?
evaṃ sarvāṇi karmāṇi svabhāvasyaiva lakṣaṇam // (25.2)
Par.?
vikārān eva yo veda na veda prakṛtiṃ parām / (26.1)
Par.?
tasya stambho bhaved bālyānnāsti stambho 'nupaśyataḥ // (26.2)
Par.?
svabhāvabhāvino bhāvān sarvān eveha niścaye / (27.1)
Par.?
budhyamānasya darpo vā māno vā kiṃ kariṣyati // (27.2)
Par.?
veda dharmavidhiṃ kṛtsnaṃ bhūtānāṃ cāpyanityatām / (28.1)
Par.?
tasmācchakra na śocāmi sarvaṃ hyevedam antavat // (28.2)
Par.?
nirmamo nirahaṃkāro nirīho muktabandhanaḥ / (29.1)
Par.?
svastho 'vyapetaḥ paśyāmi bhūtānāṃ prabhavāpyayau // (29.2)
Par.?
kṛtaprajñasya dāntasya vitṛṣṇasya nirāśiṣaḥ / (30.1)
Par.?
nāyāso vidyate śakra paśyato lokavidyayā // (30.2)
Par.?
prakṛtau ca vikāre ca na me prītir na ca dviṣe / (31.1)
Par.?
dveṣṭāraṃ na ca paśyāmi yo mamādya
mamāyate // (31.2)
Par.?
nordhvaṃ nāvāṅ na tiryak ca na kvacicchakra kāmaye / (32.1)
Par.?
na vijñāne na vijñeye nājñāne śarma vidyate // (32.2)
Par.?
śakra uvāca / (33.1)
Par.?
yenaiṣā labhyate prajñā yena śāntir avāpyate / (33.2)
Par.?
prabrūhi tam upāyaṃ me samyak prahrāda pṛcchate // (33.3)
Par.?
prahrāda uvāca / (34.1)
Par.?
ārjavenāpramādena prasādenātmavattayā / (34.2)
Par.?
vṛddhaśuśrūṣayā śakra puruṣo labhate mahat // (34.3) Par.?
svabhāvāl labhate prajñāṃ śāntim eti svabhāvataḥ / (35.1)
Par.?
svabhāvād eva tat sarvaṃ yat kiṃcid anupaśyasi // (35.2)
Par.?
bhīṣma uvāca / (36.1)
Par.?
ityukto daityapatinā śakro vismayam āgamat / (36.2)
Par.?
prītimāṃśca tadā rājaṃstad vākyaṃ pratyapūjayat // (36.3)
Par.?
sa tadābhyarcya daityendraṃ trailokyapatir īśvaraḥ / (37.1)
Par.?
asurendram upāmantrya jagāma svaṃ niveśanam // (37.2)
Par.?
Duration=0.28351378440857 secs.