UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 3873
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
athātaḥ sirāvyadhavidhim adhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ / (1.1)
Par.?
iti ha smāhur ātreyādayo maharṣayaḥ / (1.2)
Par.?
madhuraṃ lavaṇaṃ kiṃcid aśītoṣṇam asaṃhatam / (1.3)
Par.?
padmendragopahemāviśaśalohitalohitam // (1.4)
Par.?
lohitaṃ prabhavaḥ śuddhaṃ tanos tenaiva ca sthitaḥ / (2.1)
Par.?
tat pittaśleṣmalaiḥ prāyo dūṣyate kurute tataḥ // (2.2)
Par.?
visarpavidradhiplīhagulmāgnisadanajvarān / (3.1)
Par.?
mukhanetraśirorogamadatṛḍlavaṇāsyatāḥ // (3.2)
Par.?
kuṣṭhavātāsrapittāsrakaṭvamlodgiraṇabhramān / (4.1)
Par.?
śītoṣṇasnigdharūkṣādyairupakrāntāśca ye gadāḥ // (4.2)
Par.?
samyak sādhyā na sidhyanti te ca raktaprakopajāḥ / (5.1)
Par.?
teṣu srāvayituṃ raktam udriktaṃ vyadhayet sirām // (5.2)
Par.?
na tūnaṣoḍaśātītasaptatyabdasrutāsṛjām / (6.1)
Par.?
asnigdhāsveditātyarthasveditānilarogiṇām // (6.2)
Par.?
garbhiṇīsūtikājīrṇapittāsraśvāsakāsinām / (7.1)
Par.?
atīsārodaracchardipāṇḍusarvāṅgaśophinām // (7.2)
Par.?
snehapīte prayukteṣu tathā pañcasu karmasu / (8.1)
Par.?
nāyantritāṃ sirāṃ vidhyen na tiryaṅ nāpyanutthitām // (8.2)
Par.?
nātiśītoṣṇavātābhreṣvanyatrātyayikād gadāt / (9.1)
Par.?
śironetravikāreṣu lalāṭyāṃ mokṣayet sirām // (9.2)
Par.?
apāṅgyām upanāsyāṃ vā karṇarogeṣu karṇajām / (10.1)
Par.?
nāsārogeṣu nāsāgre sthitāṃ nāsālalāṭayoḥ // (10.2)
Par.?
pīnase mukharogeṣu jihvauṣṭhahanutālugāḥ / (11.1)
Par.?
jatrūrdhvagranthiṣu grīvākarṇaśaṅkhaśiraḥśritāḥ // (11.2)
Par.?
uro'pāṅgalalāṭasthā unmāde 'pasmṛtau punaḥ / (12.1)
Par.?
hanusaṃdhau samaste vā sirāṃ bhrūmadhyagāminīm // (12.2)
Par.?
vidradhau pārśvaśūle ca pārśvakakṣāstanāntare / (13.1)
Par.?
tṛtīyake 'ṃsayor madhye skandhasyādhaścaturthake // (13.2)
Par.?
pravāhikāyāṃ śūlinyāṃ śroṇito dvyaṅgule sthitām / (14.1)
Par.?
śukrameḍhrāmaye meḍhra ūrugāṃ galagaṇḍayoḥ // (14.2)
Par.?
gṛdhrasyāṃ jānuno 'dhastād ūrdhvaṃ vā caturaṅgule / (15.1)
Par.?
indravasteradho 'pacyāṃ dvyaṅgule caturaṅgule // (15.2)
Par.?
ūrdhvaṃ gulphasya sakthyartau tathā kroṣṭukaśīrṣake / (16.1)
Par.?
pādadāhe khuḍe harṣe vipādyāṃ vātakaṇṭake // (16.2)
Par.?
cipye ca dvyaṅgule vidhyed upari kṣipramarmaṇaḥ / (17.1)
Par.?
gṛdhrasyām iva viśvācyāṃ yathoktānām adarśane // (17.2)
Par.?
marmahīne yathāsanne deśe 'nyāṃ vyadhayet sirām / (18.1)
Par.?
atha snigdhatanuḥ sajjasarvopakaraṇo balī // (18.2)
Par.?
kṛtasvastyayanaḥ snigdharasānnapratibhojitaḥ / (19.1)
Par.?
agnitāpātapasvinno jānūccāsanasaṃsthitaḥ // (19.2)
Par.?
mṛdupaṭṭāttakeśānto jānusthāpitakūrparaḥ / (20.1)
Par.?
muṣṭibhyāṃ vastragarbhābhyāṃ manye gāḍhaṃ nipīḍayet // (20.2)
Par.?
dantaprapīḍanotkāsagaṇḍādhmānāni cācaret / (21.1)
Par.?
pṛṣṭhato yantrayeccainaṃ vastram āveṣṭayan naraḥ // (21.2)
Par.?
kandharāyāṃ parikṣipya nyasyāntar vāmatarjanīm / (22.1)
Par.?
eṣo 'ntarmukhavarjyānāṃ sirāṇāṃ yantraṇe vidhiḥ // (22.2)
Par.?
tato madhyamayāṅgulyā vaidyo 'ṅguṣṭhavimuktayā / (23.1)
Par.?
tāḍayed utthitāṃ jñātvā sparśād vāṅguṣṭhapīḍanaiḥ // (23.2)
Par.?
kuṭhāryā lakṣayen madhye vāmahastagṛhītayā / (24.1)
Par.?
phaloddeśe suniṣkampaṃ sirāṃ tadvacca mokṣayet // (24.2)
Par.?
tāḍayan pīḍayaṃścaināṃ vidhyed vrīhimukhena tu / (25.1)
Par.?
aṅguṣṭhenonnamayyāgre nāsikām upanāsikām // (25.2)
Par.?
abhyunnatavidaṣṭāgrajihvasyādhas tadāśrayām / (26.1)
Par.?
yantrayet stanayorūrdhvaṃ grīvāśritasirāvyadhe // (26.2)
Par.?
pāṣāṇagarbhahastasya jānusthe prasṛte bhuje / (27.1)
Par.?
kukṣerārabhya mṛdite vidhyed baddhordhvapaṭṭake // (27.2)
Par.?
vidhyeddhastasirāṃ bāhāv anākuñcitakūrpare / (28.1)
Par.?
baddhvā sukhopaviṣṭasya muṣṭim aṅguṣṭhagarbhiṇam // (28.2)
Par.?
ūrdhvaṃ vedhyapradeśācca paṭṭikāṃ caturaṅgule / (29.1)
Par.?
vidhyed ālambamānasya bāhubhyāṃ pārśvayoḥ sirām // (29.2)
Par.?
prahṛṣṭe mehane jaṅghāsirāṃ jānunyakuñcite / (30.1)
Par.?
pāde tu susthite 'dhastājjānusaṃdher nipīḍite // (30.2)
Par.?
gāḍhaṃ karābhyām ā gulphaṃ caraṇe tasya copari / (31.1)
Par.?
dvitīye kuñcite kiṃcidārūḍhe hastavat tataḥ // (31.2)
Par.?
baddhvā vidhyet sirām ittham anukteṣvapi kalpayet / (32.1)
Par.?
teṣu teṣu pradeśeṣu tat tad yantram upāyavit // (32.2)
Par.?
māṃsale nikṣiped deśe vrīhyāsyaṃ vrīhimātrakam / (33.1)
Par.?
yavārdham asthnām upari sirāṃ vidhyan kuṭhārikām // (33.2)
Par.?
samyagviddhā sraveddhārāṃ yantre mukte tu na sravet / (34.1)
Par.?
alpakālaṃ vahatyalpaṃ durviddhā tailacūrṇanaiḥ // (34.2)
Par.?
saśabdam atividdhā tu sraved duḥkhena dhāryate / (35.1)
Par.?
bhīmūrchāyantraśaithilyakuṇṭhaśastrātitṛptayaḥ // (35.2)
Par.?
kṣāmatvavegitāsvedā raktasyāsrutihetavaḥ / (36.1)
Par.?
asamyag asre sravati vellavyoṣaniśānataiḥ // (36.2)
Par.?
sāgāradhūmalavaṇatailair dihyāt sirāmukham / (37.1)
Par.?
samyakpravṛtte koṣṇena tailena lavaṇena ca // (37.2)
Par.?
agre sravati duṣṭāsraṃ kusumbhād iva pītikā / (38.1)
Par.?
samyak srutvā svayaṃ tiṣṭhecchuddhaṃ tad iti nāharet // (38.2)
Par.?
yantraṃ vimucya mūrchāyāṃ vījite vyajanaiḥ punaḥ / (39.1)
Par.?
srāvayen mūrchati punas tvaparedyus tryahe 'pi vā // (39.2)
Par.?
vātācchyāvāruṇaṃ rūkṣaṃ vegasrāvyacchaphenilam / (40.1)
Par.?
pittāt pītāsitaṃ visram askandyauṣṇyāt sacandrikam // (40.2)
Par.?
kaphāt snigdham asṛk pāṇḍu tantumat picchilaṃ ghanam / (41.1)
Par.?
saṃsṛṣṭaliṅgaṃ saṃsargāt tridoṣaṃ malināvilam // (41.2)
Par.?
aśuddhau balino 'pyasraṃ na prasthāt srāvayet param / (42.1)
Par.?
atisrutau hi mṛtyuḥ syād dāruṇā vā calāmayāḥ // (42.2)
Par.?
tatrābhyaṅgarasakṣīraraktapānāni bheṣajam / (43.1)
Par.?
srute rakte śanair yantram apanīya himāmbunā // (43.2) Par.?
prakṣālya tailaplotāktaṃ bandhanīyaṃ sirāmukham / (44.1)
Par.?
aśuddhaṃ srāvayed bhūyaḥ sāyam ahnyapare 'pi vā // (44.2)
Par.?
snehopaskṛtadehasya pakṣād vā bhṛśadūṣitam / (45.1)
Par.?
kiṃciddhi śeṣe duṣṭāsre naiva rogo 'tivartate // (45.2)
Par.?
saśeṣam apyato dhāryaṃ na cātisrutim ācaret / (46.1)
Par.?
harecchṛṅgādibhiḥ śeṣaṃ prasādam athavā nayet // (46.2)
Par.?
śītopacārapittāsrakriyāśuddhiviśoṣaṇaiḥ / (47.1)
Par.?
duṣṭaṃ raktam anudriktam evam eva prasādayet // (47.2)
Par.?
rakte tvatiṣṭhati kṣipraṃ stambhanīm ācaret kriyām / (48.1)
Par.?
lodhrapriyaṅgupattaṅgamāṣayaṣṭyāhvagairikaiḥ // (48.2)
Par.?
mṛtkapālāñjanakṣaumamaṣīkṣīritvagaṅkuraiḥ / (49.1)
Par.?
vicūrṇayed vraṇamukhaṃ padmakādihimaṃ pibet // (49.2)
Par.?
tām eva vā sirāṃ vidhyed vyadhāt tasmād anantaram / (50.1)
Par.?
sirāmukhaṃ vā tvaritaṃ dahet taptaśalākayā // (50.2)
Par.?
unmārgagā yantranipīḍanena svasthānam āyānti punar na yāvat / (51.1)
Par.?
doṣāḥ praduṣṭā rudhiraṃ prapannās tāvaddhitāhāravihārabhāk syāt // (51.2)
Par.?
nātyuṣṇaśītaṃ laghu dīpanīyaṃ rakte 'panīte hitam annapānam / (52.1)
Par.?
tadā śarīraṃ hyanavasthitāsṛg agnir viśeṣād iti rakṣitavyaḥ // (52.2)
Par.?
prasannavarṇendriyam indriyārthān icchantam avyāhatapaktṛvegam / (53.1)
Par.?
sukhānvitaṃ puṣṭibalopapannaṃ viśuddharaktaṃ puruṣaṃ vadanti // (53.2)
Par.?
Duration=0.32734799385071 secs.