UD type:
UD sub-type:
Unclear, revisit later
Texts
Help
Select a text:
Bibliography Select a chapter:
(no revisions)
Show parallels Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6286
- Click on a sentence to show its analysis
- Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
vasiṣṭha uvāca / (1.1)
Par.?
evam apratibuddhatvād abuddham anuvartate / (1.2)
Par.?
dehād dehasahasrāṇi tathā samabhipadyate // (1.3)
Par.?
tiryagyonisahasreṣu kadācid devatāsvapi / (2.1)
Par.?
upapadyati saṃyogād guṇaiḥ saha guṇakṣayāt // (2.2)
Par.?
mānuṣatvād divaṃ yāti divo mānuṣyam eva ca / (3.1)
Par.?
mānuṣyānnirayasthānam ānantyaṃ pratipadyate // (3.2)
Par.?
kośakāro yathātmānaṃ kīṭaḥ samanurundhati / (4.1)
Par.?
sūtratantuguṇair nityaṃ tathāyam aguṇo guṇaiḥ // (4.2)
Par.?
dvaṃdvam eti ca nirdvaṃdvastāsu tāsviha yoniṣu / (5.1)
Par.?
śīrṣaroge 'kṣiroge ca dantaśūle galagrahe // (5.2)
Par.?
jalodare 'rśasāṃ roge jvaragaṇḍaviṣūcike / (6.1)
Par.?
śvitre kuṣṭhe 'gnidāhe ca sidhmāpasmārayor api // (6.2)
Par.?
yāni cānyāni dvaṃdvāni prākṛtāni śarīriṣu / (7.1)
Par.?
utpadyante vicitrāṇi tānyeṣo 'pyabhimanyate / (7.2)
Par.?
abhimanyatyabhīmānāt tathaiva sukṛtānyapi // (7.3)
Par.?
ekavāsāśca durvāsāḥ śāyī nityam adhastathā / (8.1)
Par.?
maṇḍūkaśāyī ca tathā vīrāsanagatastathā // (8.2)
Par.?
cīradhāraṇam ākāśe śayanaṃ sthānam eva ca / (9.1)
Par.?
iṣṭakāprastare caiva kaṇṭakaprastare tathā // (9.2)
Par.?
bhasmaprastaraśāyī ca bhūmiśayyānulepanaḥ / (10.1)
Par.?
vīrasthānāmbupaṅke ca śayanaṃ phalakeṣu ca // (10.2)
Par.?
vividhāsu ca śayyāsu phalagṛddhyānvito 'phalaḥ / (11.1)
Par.?
muñjamekhalanagnatvaṃ kṣaumakṛṣṇājināni ca // (11.2)
Par.?
śāṇīvālaparīdhāno vyāghracarmaparicchadaḥ / (12.1)
Par.?
siṃhacarmaparīdhānaḥ paṭṭavāsāstathaiva ca // (12.2)
Par.?
kīṭakāvasanaścaiva cīravāsāstathaiva ca / (13.1)
Par.?
vastrāṇi cānyāni bahūnyabhimanyatyabuddhimān // (13.2)
Par.?
bhojanāni vicitrāṇi ratnāni vividhāni ca / (14.1)
Par.?
ekavastrāntarāśitvam ekakālikabhojanam // (14.2)
Par.?
caturthāṣṭamakālaśca ṣaṣṭhakālika eva ca / (15.1)
Par.?
ṣaḍrātrabhojanaścaiva tathaivāṣṭāhabhojanaḥ // (15.2)
Par.?
saptarātradaśāhāro dvādaśāhāra eva ca / (16.1)
Par.?
māsopavāsī mūlāśī phalāhārastathaiva ca // (16.2)
Par.?
vāyubhakṣo 'mbupiṇyākagomayādana eva ca / (17.1)
Par.?
gomūtrabhojanaścaiva śākapuṣpāda eva ca // (17.2)
Par.?
śaivālabhojanaścaiva tathācāmena vartayan / (18.1)
Par.?
vartayañ śīrṇaparṇaiśca prakīrṇaphalabhojanaḥ // (18.2)
Par.?
vividhāni ca kṛcchrāṇi sevate sukhakāṅkṣayā / (19.1)
Par.?
cāndrāyaṇāni vidhival liṅgāni vividhāni ca // (19.2)
Par.?
cāturāśramyapanthānam āśrayatyāśramān api / (20.1)
Par.?
upāsīnaśca pāṣaṇḍān guhāḥ śailāṃstathaiva ca // (20.2)
Par.?
viviktāśca śilāchāyāstathā prasravaṇāni ca / (21.1)
Par.?
vividhāni ca japyāni vividhāni vratāni ca // (21.2)
Par.?
niyamān suvicitrāṃśca vividhāni tapāṃsi ca / (22.1)
Par.?
yajñāṃśca vividhākārān vidhīṃśca vividhāṃstathā // (22.2)
Par.?
vaṇikpathaṃ dvijakṣatraṃ vaiśyaśūdraṃ tathaiva ca / (23.1)
Par.?
dānaṃ ca vividhākāraṃ dīnāndhakṛpaṇeṣvapi // (23.2)
Par.?
abhimanyatyasaṃbodhāt tathaiva trividhān guṇān / (24.1)
Par.?
sattvaṃ rajastamaścaiva dharmārthau kāma eva ca / (24.2)
Par.?
prakṛtyātmānam evātmā evaṃ pravibhajatyuta // (24.3)
Par.?
svadhākāravaṣaṭkārau svāhākāranamaskriyāḥ / (25.1)
Par.?
yājanādhyāpanaṃ dānaṃ tathaivāhuḥ pratigraham / (25.2)
Par.?
yajanādhyayane caiva yaccānyad api kiṃcana // (25.3)
Par.?
janmamṛtyuvivāde ca tathā viśasane 'pi ca / (26.1)
Par.?
śubhāśubhamayaṃ sarvam etad āhuḥ kriyāpatham // (26.2)
Par.?
prakṛtiḥ kurute devī mahāpralayam eva ca / (27.1)
Par.?
divasānte guṇān etān abhyetyaiko 'vatiṣṭhati // (27.2)
Par.?
raśmijālam ivādityastatkālena niyacchati / (28.1)
Par.?
evam eṣo 'sakṛt sarvaṃ krīḍārtham abhimanyate // (28.2)
Par.?
ātmarūpaguṇān etān vividhān hṛdayapriyān / (29.1)
Par.?
evam eva vikurvāṇaḥ sargapralayakarmaṇī // (29.2)
Par.?
kriyākriyā pathe raktastriguṇastriguṇātigaḥ / (30.1)
Par.?
kriyākriyāpathopetastathā tad iti manyate // (30.2)
Par.?
evaṃ dvaṃdvānyathaitāni vartante mama nityaśaḥ / (31.1)
Par.?
mamaivaitāni jāyante bādhante tāni mām iti // (31.2)
Par.?
nistartavyānyathaitāni sarvāṇīti narādhipa / (32.1)
Par.?
manyate 'yaṃ hyabuddhitvāt tathaiva sukṛtānyapi // (32.2)
Par.?
bhoktavyāni mayaitāni devalokagatena vai / (33.1)
Par.?
ihaiva cainaṃ bhokṣyāmi śubhāśubhaphalodayam // (33.2)
Par.?
sukham eva ca kartavyaṃ sakṛt kṛtvā sukhaṃ mama / (34.1)
Par.?
yāvadantaṃ ca me saukhyaṃ jātyāṃ jātyāṃ bhaviṣyati // (34.2)
Par.?
bhaviṣyati ca me duḥkhaṃ kṛtenehāpyanantakam / (35.1)
Par.?
mahad duḥkhaṃ hi mānuṣyaṃ niraye cāpi majjanam // (35.2)
Par.?
nirayāccāpi mānuṣyaṃ kālenaiṣyāmyahaṃ punaḥ / (36.1)
Par.?
manuṣyatvācca devatvaṃ devatvāt pauruṣaṃ punaḥ / (36.2)
Par.?
manuṣyatvācca nirayaṃ paryāyeṇopagacchati // (36.3)
Par.?
ya evaṃ vetti vai nityaṃ nirātmātmaguṇair vṛtaḥ / (37.1)
Par.?
tena devamanuṣyeṣu niraye copapadyate // (37.2)
Par.?
mamatvenāvṛto nityaṃ tatraiva parivartate / (38.1)
Par.?
sargakoṭisahasrāṇi maraṇāntāsu mūrtiṣu // (38.2)
Par.?
ya evaṃ kurute karma śubhāśubhaphalātmakam / (39.1)
Par.?
sa eva phalam aśnāti triṣu lokeṣu mūrtimān // (39.2)
Par.?
prakṛtiḥ kurute karma śubhāśubhaphalātmakam / (40.1)
Par.?
prakṛtiśca tad aśnāti triṣu lokeṣu kāmagā // (40.2)
Par.?
tiryagyonau manuṣyatve devaloke tathaiva ca / (41.1)
Par.?
trīṇi sthānāni caitāni jānīyāt prākṛtāni ha // (41.2)
Par.?
aliṅgāṃ prakṛtiṃ tvāhur liṅgair anumimīmahe / (42.1)
Par.?
tathaiva pauruṣaṃ liṅgam anumānāddhi paśyati // (42.2) Par.?
sa liṅgāntaram āsādya prākṛtaṃ liṅgam avraṇam / (43.1)
Par.?
vraṇadvārāṇyadhiṣṭhāya karmāṇyātmani manyate // (43.2)
Par.?
śrotrādīni tu sarvāṇi pañca karmendriyāṇi ca / (44.1)
Par.?
vāgādīni pravartante guṇeṣveva guṇaiḥ saha / (44.2)
Par.?
aham etāni vai kurvanmamaitānīndriyāṇi ca // (44.3)
Par.?
nirindriyo 'bhimanyeta vraṇavān asmi nirvraṇaḥ / (45.1)
Par.?
aliṅgo liṅgam ātmānam akālaḥ kālam ātmanaḥ // (45.2)
Par.?
asattvaṃ sattvam ātmānam atattvaṃ tattvam ātmanaḥ / (46.1)
Par.?
amṛtyur mṛtyum ātmānam acaraścaram ātmanaḥ // (46.2)
Par.?
akṣetraḥ kṣetram ātmānam asargaḥ sargam ātmanaḥ / (47.1)
Par.?
atapāstapa ātmānam agatir gatim ātmanaḥ // (47.2)
Par.?
abhavo bhavam ātmānam abhayo bhayam ātmanaḥ / (48.1)
Par.?
akṣaraḥ kṣaram ātmānam abuddhistvabhimanyate // (48.2)
Par.?
Duration=0.35008907318115 secs.