Texts

ṛṇam asmin saṃnayaty amṛtatvaṃ ca gacchati / (1.1) Par.?

pitā putrasya jātasya paśyeccej jīvato mukham // (1.2) Par.?

anantāḥ putriṇāṃ lokā nāputrasya loko 'sti // (2.1) Par.?

aprajāḥ santv atriṇa ity abhiśāpaḥ // (3.1) Par.?

prajābhir agne amṛtatvam aśyām ity api nigamo bhavati // (4.1) Par.?

putreṇa lokāñjayati pautreṇānantyam aśnute / (5.1) Par.?

atha putrasya pautreṇa bradhnasyāpnoti viṣṭapam iti // (5.2) Par.?

kṣetriṇaḥ putro janayituḥ putra iti vivadante // (6.1) Par.?

tatrobhayathāpy udāharanti // (7) Par.?

yady anyagoṣu vṛṣabho vatsānāṃ janayecchatam / (8.1) Par.?

gominām eva te vatsā moghaṃ syanditam ārṣabham iti // (8.2) Par.?

apramattā rakṣata tantum etaṃ mā vaḥ kṣetre parabījāni vāpsuḥ / (9.1) Par.?

janayituḥ putro bhavati saṃparāye moghaṃ vettā kurute tantum etam iti // (9.2) Par.?

bahūnām ekajātānām ekaś cet putravān naraḥ / (10.1) Par.?

sarve te tena putreṇa putravanta iti śrutiḥ // (10.2) Par.?

bahvīnām ekapatnīnām ekā putravatī yadi / (11.1) Par.?

sarvās tās tena putreṇa putravantya iti śrutiḥ // (11.2) Par.?

dvādaśa ity eva putrāḥ purāṇadṛṣṭāḥ // (12.1) Par.?

svayam utpāditaḥ svakṣetre saṃskṛtāyāṃ prathamaḥ // (13.1) Par.?

tadalābhe niyuktāyāṃ kṣetrajo dvitīyaḥ // (14.1) Par.?

tṛtīyaḥ putrikā // (15.1) Par.?

vijñāyate 'bhrātṛkā puṃsaḥ pitṝn abhyeti pratīcīnaṃ gacchati putratvam // (16.1) Par.?

tatra ślokaḥ / (17.1) Par.?

abhrātṛkāṃ pradāsyāmi tubhyaṃ kanyām alaṃkṛtām / (17.2) Par.?

asyāṃ yo jāyate putraḥ sa me putro bhaved iti // (17.3) Par.?

paunarbhavaś caturthaḥ // (18.1) Par.?

yā kaumāraṃ bharttāram utsṛjyānyaiḥ saha caritvā tasyaiva kuṭumbam āśrayati sā punarbhūr bhavati // (19.1) Par.?

yā ca klībaṃ patitam unmattaṃ vā bharttāram utsṛjyānyaṃ patiṃ vindate mṛte vā sā punarbhūr bhavati // (20.1) Par.?

kānīnaḥ pañcamaḥ // (21.1) Par.?

yaṃ pitṛgṛhe 'saṃskṛtā kāmād utpādayen mātāmahasya putro bhavatīty āhuḥ // (22.1) Par.?

athāpy udāharanti / (23.1) Par.?

aprattā duhitā yasya putraṃ vindeta tulyataḥ / (23.2) Par.?

putrī mātāmahas tena dadyāt piṇḍaṃ hared dhanam iti // (23.3) Par.?

gṛhe ca gūḍhotpannaḥ ṣaṣṭhaḥ // (24.1) Par.?

ity ete dāyādā bāndhavās trātāro mahato bhayād ity āhuḥ // (25.1) Par.?

athādāyādabandhūnāṃ sahoḍha eva prathamaḥ // (26.1) Par.?

yā garbhiṇī saṃskriyate sahoḍhaḥ putro bhavati // (27.1) Par.?

dattako dvitīyaḥ // (28.1) Par.?

yaṃ mātāpitarau dadyātām // (29.1) Par.?

krītas tṛtīyaḥ // (30.1) Par.?

tacchunaḥśepena vyākhyātam // (31.1) Par.?

hariścandro vai rājā so 'jīgartasya sauyavaseḥ putraṃ cikrāya // (32.1) Par.?

svayam upāgataś caturthaḥ // (33.1) Par.?

tacchunaḥśepena vyākhyātam // (34.1) Par.?

śunaḥśepo vai yūpe niyukto devatās tuṣṭāva / (35.1) Par.?

tasyeha devatāḥ pāśaṃ vimumucus tam ṛtvija ūcuḥ / (35.2) Par.?

mamaivāyaṃ putro 'stv iti tān ha na saṃpede / (35.3) Par.?

te saṃpādayāmāsuḥ / (35.4) Par.?

eṣa eva yaṃ kāmayet tasya putro 'stv iti / (35.5) Par.?

tasya ha viśvāmitro hotāsīt tasya putratvam iyāya // (35.6) Par.?

apaviddhaḥ pañcamaḥ // (36.1) Par.?

yaṃ mātāpitṛbhyām apāstaṃ pratigṛhṇīyāt // (37.1) Par.?

śūdrāputra eva ṣaṣṭho bhavatīty āhur ity ete 'dāyādabāndhavāḥ // (38.1) Par.?

athāpy udāharanti / (39.1) Par.?

yasya pūrveṣāṃ ṣaṇṇāṃ na kaścid dāyādaḥ syād ete tasya dāyaṃ harerann iti // (39.2) Par.?

atha bhrātṝṇāṃ dāyavibhāgaḥ // (40.1) Par.?

yāś cānapatyās tāsām ā putralābhāt // (41.1) Par.?

dvyaṃśaṃ jyeṣṭho haret // (42.1) Par.?

gavāśvasya cānudaśamam // (43.1) Par.?

ajāvayo gṛhaṃ ca kaniṣṭhasya // (44.1) Par.?

kārṣṇāyasaṃ gṛhopakaraṇāni ca madhyamasya // (45.1) Par.?

mātuḥ pāriṇeyaṃ striyo vibhajeran // (46.1) Par.?

yadi brāhmaṇasya brāhmaṇīkṣatriyāvaiśyāsu putrāḥ syuḥ // (47.1) Par.?

tryaṃśaṃ brāhmaṇyāḥ putro haret // (48.1) Par.?

dvyaṃśaṃ rājanyāyāḥ putraḥ // (49.1) Par.?

samam itare vibhajeran // (50.1) Par.?

yena caiṣāṃ svayam utpāditaṃ syād dvyaṃśam eva haret // (51.1) Par.?

anaṃśās tv āśramāntaragatāḥ // (52.1) Par.?

klībonmattapatitāś ca // (53.1) Par.?

bharaṇaṃ klībonmattānām // (54.1) Par.?

pretapatnī ṣaṇmāsān vratacāriṇy akṣāralavaṇaṃ bhuñjānādhaḥ śayīta // (55.1) Par.?

ūrdhvaṃ ṣaḍbhyo māsebhyaḥ snātvā śrāddhaṃ ca patye dattvā vidyākarmaguruyonisaṃbandhān saṃnipātya pitā bhrātā vā niyogaṃ kārayet // (56.1) Par.?

na sonmādām avaśāṃ vyādhitāṃ vā niyuñjyāt // (57.1) Par.?

jyāyasīm api // (58.1) Par.?

ṣoḍaśa varṣāṇi // (59.1) Par.?

na ced āmayāvī syāt // (60.1) Par.?

prājāpatye muhūrte pāṇigrāhavad upacared anyatra saṃprahāsya vākpāruṣyadaṇḍapāruṣyācca // (61.1) Par.?

grāsācchādanasnānānulepaneṣu prāggāminī syāt // (62.1) Par.?

aniyuktāyām utpanna utpādayituḥ putro bhavatīty āhuḥ // (63.1) Par.?

syāccen niyoginoḥ // (64.1) Par.?

rikthalobhān nāsti niyogaḥ // (65.1) Par.?

prāyaścittaṃ vāpy upadiśya niyuñjyād ity eke // (66.1) Par.?

kumāry ṛtumatī trīṇi varṣāṇy upāsīta // (67.1) Par.?

tribhyo varṣebhyaḥ patiṃ vindet tulyam // (68.1) Par.?

athāpy udāharanti / (69.1) Par.?

pituḥ pramādāt tu yadīha kanyā vayaḥpramāṇaṃ samatītya dīyate / (69.2) Par.?

sā hanti dātāram udīkṣamāṇā kālātiriktā gurudakṣiṇeva // (69.3) Par.?

prayacchen nagnikāṃ kanyām ṛtukālabhayāt pitā / (70.1) Par.?

ṛtumatyāṃ hi tiṣṭhantyāṃ doṣaḥ pitaram ṛcchati // (70.2) Par.?

yāvantaḥ kanyām ṛtavaḥ spṛśanti tulyaiḥ sakāmām abhiyācyamānām / (71.1) Par.?

bhrūṇāni tāvanti hatāni tābhyāṃ mātāpitṛbhyām iti dharmavādaḥ // (71.2) Par.?

adbhir vācā ca dattāyāṃ mriyetādau varo yadi / (72.1) Par.?

na ca mantropanītā syāt kumārī pitur eva sā // (72.2) Par.?

balāccet prahṛtā kanyā mantrair yadi na saṃskṛtā / (73.1) Par.?

anyasmai vidhivad deyā yathā kanyā tathaiva sā // (73.2) Par.?

pāṇigrāhe mṛte bālā kevalaṃ mantrasaṃskṛtā / (74.1) Par.?

sā ced akṣatayoniḥ syāt punaḥ saṃskāram arhatīti // (74.2) Par.?

proṣitapatnī pañca varṣāṇy upāsīta // (75.1) Par.?

ūrdhvaṃ pañcabhyo varṣebhyo bhartṛsakāśaṃ gacchet // (76.1) Par.?

yadi dharmārthābhyāṃ pravāsaṃ pratyanukāmā na syād yathā preta evaṃ vartitavyaṃ syāt // (77.1) Par.?

evaṃ brāhmaṇī pañca prajātāprajātā catvāri rājanyā prajātā pañcāprajātā trīṇi vaiśyā prajātā catvāry aprajātā dve śūdrā prajātā trīṇy aprajātaikam // (78.1) Par.?

ata ūrdhvaṃ samānārthajanmapiṇḍodakagotrāṇāṃ pūrvaḥ pūrvo garīyān // (79.1) Par.?

na tu khalu kulīne vidyamāne paragāminī syāt // (80.1) Par.?

yasya pūrveṣāṃ ṣaṇṇāṃ na kaścid dāyādaḥ syāt sapiṇḍāḥ putrasthānīyā vā tasya dhanaṃ vibhajeran // (81.1) Par.?

teṣām alābha ācāryāntevāsinau hareyātām // (82.1) Par.?

tayor alābhe rājā haret // (83.1) Par.?

na tu brāhmaṇasya rājā haret // (84.1) Par.?

brahmasvaṃ tu viṣaṃ ghoram // (85.1) Par.?

na viṣaṃ viṣam ity āhur brahmasvaṃ viṣam ucyate / (86.1) Par.?

viṣam ekākinaṃ hanti brahmasvaṃ putrapautrakam iti // (86.2) Par.?

traividyasādhubhyaḥ samprayacchet samprayacched iti // (87.1) Par.?