Texts

yudhiṣṭhira uvāca / (1.1) Par.?

kiṃ pārthivena kartavyaṃ kiṃ ca kṛtvā sukhī bhavet / (1.2) Par.?

tanmamācakṣva tattvena sarvaṃ dharmabhṛtāṃ vara // (1.3) Par.?

bhīṣma uvāca / (2.1) Par.?

hanta te 'haṃ pravakṣyāmi śṛṇu kāryaikaniścayam / (2.2) Par.?

yathā rājñeha kartavyaṃ yacca kṛtvā sukhī bhavet // (2.3) Par.?

na tvevaṃ vartitavyaṃ sma yathedam anuśuśrumaḥ / (3.1) Par.?

uṣṭrasya sumahad vṛttaṃ tannibodha yudhiṣṭhira // (3.2) Par.?

jātismaro mahān uṣṭraḥ prājāpatyayugodbhavaḥ / (4.1) Par.?

tapaḥ sumahad ātiṣṭhad araṇye saṃśitavrataḥ // (4.2) Par.?

tapasastasya cānte vai prītimān abhavat prabhuḥ / (5.1) Par.?

vareṇa chandayāmāsa tataścainaṃ pitāmahaḥ // (5.2) Par.?

uṣṭra uvāca / (6.1) Par.?

bhagavaṃstvatprasādānme dīrghā grīvā bhaved iyam / (6.2) Par.?

yojanānāṃ śataṃ sāgraṃ yā gaccheccarituṃ vibho // (6.3) Par.?

bhīṣma uvāca / (7.1) Par.?

evam astviti coktaḥ sa varadena mahātmanā / (7.2) Par.?

pratilabhya varaṃ śreṣṭhaṃ yayāvuṣṭraḥ svakaṃ vanam // (7.3) Par.?

sa cakāra tad ālasyaṃ varadānāt sa durmatiḥ / (8.1) Par.?

na caicchaccarituṃ gantuṃ durātmā kālamohitaḥ // (8.2) Par.?

sa kadācit prasāryaivaṃ tāṃ grīvāṃ śatayojanām / (9.1) Par.?

cacārāśrāntahṛdayo vātaścāgāt tato mahān // (9.2) Par.?

sa guhāyāṃ śirogrīvaṃ nidhāya paśur ātmanaḥ / (10.1) Par.?

āstātha varṣam abhyāgāt sumahat plāvayajjagat // (10.2) Par.?

atha śītaparītāṅgo jambukaḥ kṣucchramānvitaḥ / (11.1) Par.?

sadārastāṃ guhām āśu praviveśa jalārditaḥ // (11.2) Par.?

sa dṛṣṭvā māṃsajīvī tu subhṛśaṃ kṣucchramānvitaḥ / (12.1) Par.?

abhakṣayat tato grīvām uṣṭrasya bharatarṣabha // (12.2) Par.?

yadā tvabudhyatātmānaṃ bhakṣyamāṇaṃ sa vai paśuḥ / (13.1) Par.?

tadā saṃkocane yatnam akarod bhṛśaduḥkhitaḥ // (13.2) Par.?

yāvad ūrdhvam adhaścaiva grīvāṃ saṃkṣipate paśuḥ / (14.1) Par.?

tāvat tena sadāreṇa jambukena sa bhakṣitaḥ // (14.2) Par.?

sa hatvā bhakṣayitvā ca jambukoṣṭraṃ tatastadā / (15.1) Par.?

vigate vātavarṣe ca niścakrāma guhāmukhāt // (15.2) Par.?

evaṃ durbuddhinā prāptam uṣṭreṇa nidhanaṃ tadā / (16.1) Par.?

ālasyasya kramāt paśya mahad doṣam upāgatam // (16.2) Par.?

tvam apyetaṃ vidhiṃ tyaktvā yogena niyatendriyaḥ / (17.1) Par.?

vartasva buddhimūlaṃ hi vijayaṃ manur abravīt // (17.2) Par.?

buddhiśreṣṭhāni karmāṇi bāhumadhyāni bhārata / (18.1) Par.?

tāni jaṅghājaghanyāni bhārapratyavarāṇi ca // (18.2) Par.?

rājyaṃ tiṣṭhati dakṣasya saṃgṛhītendriyasya ca / (19.1) Par.?

guptamantraśrutavataḥ susahāyasya cānagha // (19.2) Par.?

parīkṣyakāriṇo 'rthāśca tiṣṭhantīha yudhiṣṭhira / (20.1) Par.?

sahāyayuktena mahī kṛtsnā śakyā praśāsitum // (20.2) Par.?

idaṃ hi sadbhiḥ kathitaṃ vidhijñaiḥ purā mahendrapratimaprabhāva / (21.1) Par.?

mayāpi coktaṃ tava śāstradṛṣṭyā tvam atra yuktaḥ pracarasva rājan // (21.2) Par.?