Texts

Help

Select a text:
Bibliography
Select a chapter:
 (no revisions)
Associated topic(s): dharma, fable

Show parallels  Show headlines
Use dependency labeler
Chapter id: 6160
  • Click on a sentence to show its analysis
  • Keep the mouse pointer over a lemma to show its meanings.
bhīṣma uvāca / (1.1) Par.?
tataḥ sa vidito rājñaḥ praviśya gṛham uttamam / (1.2) Par.?
pūjito rākṣasendreṇa niṣasādāsanottame // (1.3) Par.?
pṛṣṭaśca gotracaraṇaṃ svādhyāyaṃ brahmacārikam / (2.1) Par.?
na tatra vyājahārānyad gotramātrād ṛte dvijaḥ // (2.2) Par.?
brahmavarcasahīnasya svādhyāyaviratasya ca / (3.1) Par.?
gotramātravido rājā nivāsaṃ samapṛcchata // (3.2) Par.?
kva te nivāsaḥ kalyāṇa kiṃgotrā brāhmaṇī ca te / (4.1) Par.?
tattvaṃ brūhi na bhīḥ kāryā viśramasva yathāsukham // (4.2) Par.?
gautama uvāca / (5.1) Par.?
madhyadeśaprasūto 'haṃ vāso me śabarālaye / (5.2) Par.?
śūdrā punarbhūr bhāryā me satyam etad bravīmi te // (5.3) Par.?
bhīṣma uvāca / (6.1) Par.?
tato rājā vimamṛśe kathaṃ kāryam idaṃ bhavet / (6.2) Par.?
kathaṃ vā sukṛtaṃ me syād iti buddhyānvacintayat // (6.3) Par.?
ayaṃ vai jananād vipraḥ suhṛt tasya mahātmanaḥ / (7.1) Par.?
saṃpreṣitaśca tenāyaṃ kāśyapena mamāntikam // (7.2) Par.?
tasya priyaṃ kariṣyāmi sa hi mām āśritaḥ sadā / (8.1) Par.?
bhrātā me bāndhavaścāsau sakhā ca hṛdayaṃgamaḥ // (8.2) Par.?
kārttikyām adya bhoktāraḥ sahasraṃ me dvijottamāḥ / (9.1) Par.?
tatrāyam api bhoktā vai deyam asmai ca me dhanam // (9.2) Par.?
tataḥ sahasraṃ viprāṇāṃ viduṣāṃ samalaṃkṛtam / (10.1) Par.?
snātānām anusaṃprāptam ahatakṣaumavāsasām // (10.2) Par.?
tān āgatān dvijaśreṣṭhān virūpākṣo viśāṃ pate / (11.1) Par.?
yathārhaṃ pratijagrāha vidhidṛṣṭena karmaṇā // (11.2) Par.?
bṛsyasteṣāṃ tu saṃnyastā rākṣasendrasya śāsanāt / (12.1) Par.?
bhūmau varakuthāstīrṇāḥ preṣyair bharatasattama // (12.2) Par.?
tāsu te pūjitā rājñā niṣaṇṇā dvijasattamāḥ / (13.1) Par.?
vyarājanta mahārāja nakṣatrapatayo yathā // (13.2) Par.?
tato jāmbūnadāḥ pātrīr vajrāṅkā vimalāḥ śubhāḥ / (14.1) Par.?
varānnapūrṇā viprebhyaḥ prādānmadhughṛtāplutāḥ // (14.2) Par.?
tasya nityaṃ tathāṣāḍhyāṃ māghyāṃ ca bahavo dvijāḥ / (15.1) Par.?
īpsitaṃ bhojanavaraṃ labhante satkṛtaṃ sadā // (15.2) Par.?
viśeṣatastu kārttikyāṃ dvijebhyaḥ samprayacchati / (16.1) Par.?
śaradvyapāye ratnāni paurṇamāsyām iti śrutiḥ // (16.2) Par.?
suvarṇaṃ rajataṃ caiva maṇīn atha ca mauktikam / (17.1) Par.?
vajrānmahādhanāṃścaiva vaiḍūryājinarāṅkavān // (17.2) Par.?
ratnarāśīn vinikṣipya dakṣiṇārthe sa bhārata / (18.1) Par.?
tataḥ prāha dvijaśreṣṭhān virūpākṣo mahāyaśāḥ // (18.2) Par.?
gṛhṇīta ratnānyetāni yathotsāhaṃ yatheṣṭataḥ / (19.1) Par.?
yeṣu yeṣu ca bhāṇḍeṣu bhuktaṃ vo dvijasattamāḥ / (19.2) Par.?
tānyevādāya gacchadhvaṃ svaveśmānīti bhārata // (19.3) Par.?
ityuktavacane tasmin rākṣasendre mahātmani / (20.1) Par.?
yatheṣṭaṃ tāni ratnāni jagṛhur brāhmaṇarṣabhāḥ // (20.2) Par.?
tato mahārhaiste sarve ratnair abhyarcitāḥ śubhaiḥ / (21.1) Par.?
brāhmaṇā mṛṣṭavasanāḥ suprītāḥ sma tadābhavan // (21.2) Par.?
tatastān rākṣasendraśca dvijān āha punar vacaḥ / (22.1) Par.?
nānādigāgatān rājan rākṣasān pratiṣidhya vai // (22.2) Par.?
adhyaikadivasaṃ viprā na vo 'stīha bhayaṃ kvacit / (23.1) Par.?
rākṣasebhyaḥ pramodadhvam iṣṭato yāta māciram // (23.2) Par.?
tataḥ pradudruvuḥ sarve viprasaṃghāḥ samantataḥ / (24.1) Par.?
gautamo 'pi suvarṇasya bhāram ādāya satvaraḥ // (24.2) Par.?
kṛcchrāt samudvahan vīra nyagrodhaṃ samupāgamat / (25.1) Par.?
nyaṣīdacca pariśrāntaḥ klāntaśca kṣudhitaśca ha // (25.2) Par.?
tatastam abhyagād rājan rājadharmā khagottamaḥ / (26.1) Par.?
svāgatenābhyanandacca gautamaṃ mitravatsalaḥ // (26.2) Par.?
tasya pakṣāgravikṣepaiḥ klamaṃ vyapanayat khagaḥ / (27.1) Par.?
pūjāṃ cāpyakarod dhīmān bhojanaṃ cāpyakalpayat // (27.2) Par.?
sa bhuktavān suviśrānto gautamo 'cintayat tadā / (28.1) Par.?
hāṭakasyābhirūpasya bhāro 'yaṃ sumahānmayā / (28.2) Par.?
gṛhīto lobhamohād vai dūraṃ ca gamanaṃ mama // (28.3) Par.?
na cāsti pathi bhoktavyaṃ prāṇasaṃdhāraṇaṃ mama / (29.1) Par.?
kiṃ kṛtvā dhārayeyaṃ vai prāṇān ityabhyacintayat // (29.2) Par.?
tataḥ sa pathi bhoktavyaṃ prekṣamāṇo na kiṃcana / (30.1) Par.?
kṛtaghnaḥ puruṣavyāghra manasedam acintayat // (30.2) Par.?
ayaṃ bakapatiḥ pārśve māṃsarāśiḥ sthito mama / (31.1) Par.?
imaṃ hatvā gṛhītvā ca yāsye 'haṃ samabhidrutam // (31.2) Par.?
Duration=0.10352396965027 secs.