Texts

dhṛtarāṣṭra uvāca / (1.1) Par.?

kathaṃ saṃsāragahanaṃ vijñeyaṃ vadatāṃ vara / (1.2) Par.?

etad icchāmyahaṃ śrotuṃ tattvam ākhyāhi pṛcchataḥ // (1.3) Par.?

vidura uvāca / (2.1) Par.?

janmaprabhṛti bhūtānāṃ kriyāḥ sarvāḥ śṛṇu prabho / (2.2) Par.?

pūrvam eveha kalale vasate kiṃcid antaram // (2.3) Par.?

tataḥ sa pañcame 'tīte māse māṃsaṃ prakalpayet / (3.1) Par.?

tataḥ sarvāṅgasampūrṇo garbho māse prajāyate // (3.2) Par.?

amedhyamadhye vasati māṃsaśoṇitalepane / (4.1) Par.?

tatastu vāyuvegena ūrdhvapādo hyadhaḥśirāḥ // (4.2) Par.?

yonidvāram upāgamya bahūn kleśān samṛcchati / (5.1) Par.?

yonisaṃpīḍanāccaiva pūrvakarmabhir anvitaḥ // (5.2) Par.?

tasmānmuktaḥ sa saṃsārād anyān paśyatyupadravān / (6.1) Par.?

grahāstam upasarpanti sārameyā ivāmiṣam // (6.2) Par.?

tataḥ prāptottare kāle vyādhayaścāpi taṃ tathā / (7.1) Par.?

upasarpanti jīvantaṃ badhyamānaṃ svakarmabhiḥ // (7.2) Par.?

baddham indriyapāśaistaṃ saṅgasvādubhir āturam / (8.1) Par.?

vyasanānyupavartante vividhāni narādhipa / (8.2) Par.?

badhyamānaśca tair bhūyo naiva tṛptim upaiti saḥ // (8.3) Par.?

ayaṃ na budhyate tāvad yamalokam athāgatam / (9.1) Par.?

yamadūtair vikṛṣyaṃśca mṛtyuṃ kālena gacchati // (9.2) Par.?

vāgghīnasya ca yanmātram iṣṭāniṣṭaṃ kṛtaṃ mukhe / (10.1) Par.?

bhūya evātmanātmānaṃ badhyamānam upekṣate // (10.2) Par.?

aho vinikṛto loko lobhena ca vaśīkṛtaḥ / (11.1) Par.?

lobhakrodhamadonmatto nātmānam avabudhyate // (11.2) Par.?

kulīnatvena ramate duṣkulīnān vikutsayan / (12.1) Par.?

dhanadarpeṇa dṛptaśca daridrān parikutsayan // (12.2) Par.?

mūrkhān iti parān āha nātmānaṃ samavekṣate / (13.1) Par.?

śikṣāṃ kṣipati cānyeṣāṃ nātmānaṃ śāstum icchati // (13.2) Par.?

adhruve jīvaloke 'smin yo dharmam anupālayan / (14.1) Par.?

janmaprabhṛti varteta prāpnuyāt paramāṃ gatim // (14.2) Par.?

evaṃ sarvaṃ viditvā vai yastattvam anuvartate / (15.1) Par.?

sa pramokṣāya labhate panthānaṃ manujādhipa // (15.2) Par.?