Texts

aśrotriyā ananuvākyā anagnayo vā śūdrasadharmāṇo bhavanti // (1.1) Par.?

mānavaṃ cātra ślokam udāharanti / (2.1) Par.?

yo 'nadhītya dvijo vedam anyatra kurute śramam / (2.2) Par.?

sa jīvann eva śūdratvam āśu gacchati sānvayaḥ // (2.3) Par.?

nānṛg brāhmaṇo bhavati na vaṇiṅ na kuśīlavaḥ / (3.1) Par.?

na śūdrapreṣaṇaṃ kurvan na steno na cikitsakaḥ // (3.2) Par.?

avratā hy anadhīyānā yatra bhaikṣacarā dvijāḥ / (4.1) Par.?

taṃ grāmaṃ daṇḍayed rājā corabhaktaprado hi saḥ // (4.2) Par.?

avratānām amantrāṇāṃ jātimātropajīvinām / (5.1) Par.?

sahasraśaḥ sametānāṃ pariṣattvaṃ na vidyate // (5.2) Par.?

yad vadanti tamomūḍhā mūrkhā dharmam ajānataḥ / (6.1) Par.?

tat pāpaṃ śatadhā bhūtvā tadvaktṝn adhigacchati // (6.2) Par.?

catvāro vā trayo vāpi yaṃ brūyur vedapāragāḥ / (7.1) Par.?

sa dharma iti vijñeyo netareṣāṃ sahasraśaḥ // (7.2) Par.?

śrotriyāya ca deyāni havyakavyāni nityaśaḥ / (8.1) Par.?

aśrotriyāya dattaṃ hi pitṝn naiti na devatāḥ // (8.2) Par.?

yasya caikagṛhe mūrkho dūre vāpi bahuśrutaḥ / (9.1) Par.?

bahuśrutāya dātavyaṃ nāsti mūrkhe vyatikramaḥ // (9.2) Par.?

brāhmaṇātikramo nāsti vipre vedavivarjite / (10.1) Par.?

jvalantam agnim utsṛjya na hi bhasmani hūyate // (10.2) Par.?

yaś ca kāṣṭhamayo hastī yaś ca carmamayo mṛgaḥ / (11.1) Par.?

yaś ca vipro 'nadhīyānas trayas te nāmadhārakāḥ // (11.2) Par.?

vidvatbhojyāny avidvāṃso yeṣu rāṣṭreṣu bhuñjate / (12.1) Par.?

tāny anāvṛṣṭim ṛcchanti mahad vā jāyate bhayam iti // (12.2) Par.?

aprajñāyamānaṃ vittaṃ yo 'dhigacched rājā taddhared adhigantre ṣaṣṭham aṃśaṃ pradāya // (13.1) Par.?

brāhmaṇaś ced adhigacchet ṣaṭsu karmasu vartamāno na rājā haret // (14.1) Par.?

ātatāyinaṃ hatvā nātra prāṇachettuḥ kiṃcit kilbiṣam āhuḥ // (15.1) Par.?

athāpy udāharanti / (16.1) Par.?

agnido garadaś caiva śastrapāṇir dhanāpahaḥ / (16.2) Par.?

kṣetradāraharaś caiva ṣaḍ ete ātatāyinaḥ // (16.3) Par.?

ātatāyinam āyāntam api vedāntapāragam / (17.1) Par.?

jighāṃsantaṃ jighāṃsīyān na tena brahmahā bhavet // (17.2) Par.?

svādhyāyinaṃ kule jātaṃ yo hanyād ātatāyinam / (18.1) Par.?

na tena bhrūṇahā sa syān manyus tanmanyum ṛcchatīti // (18.2) Par.?

triṇāciketaḥ pañcāgnis trisuparṇaś caturmedhā vājasaneyī ṣaḍaṅgavid brahmadeyānusantānaś chandogo jyeṣṭhasāmago mantrabrāhmaṇavidyaś ca dharmān adhīte yasya ca daśapuruṣaṃ mātṛpitṛvaṃśaḥ śrotriyo vijñāyate vidvāṃsaḥ snātakāś caite paṅktipāvanā bhavanti // (19.1) Par.?

cāturvidyaṃ vikalpī ca aṅgavid dharmapāṭhakaḥ / (20.1) Par.?

āśramasthās trayo mukhyāḥ parṣad eṣāṃ daśāvarā // (20.2) Par.?

upanīya kṛtsnaṃ vedam adhyāpayet sa ācāryaḥ // (21.1) Par.?

yas tv ekadeśaṃ sa upādhyāyaḥ // (22.1) Par.?

yaś ca vedāṅgāni // (23.1) Par.?

ātmatrāṇe varṇasaṃvarge brāhmaṇavaiśyau śastram ādadīyātām // (24.1) Par.?

kṣatriyasya tu tan nityam eva rakṣaṇādhikārāt // (25.1) Par.?

prakṣālya pādau pāṇī cā maṇibandhāt prāg vodag vāsīno 'ṅguṣṭhamūlasyottararekhā brāhmaṃ tīrthaṃ tena trir ācāmed aśabdavat // (26.1) Par.?

dviḥ parimṛjīta // (27.1) Par.?

khāny adbhiḥ saṃspṛśet // (28.1) Par.?

mūrdhany apo ninayet savye ca pāṇau // (29.1) Par.?

vrajaṃstiṣṭhañ śayānaḥ praṇato vā nācāmet // (30.1) Par.?

hṛdayaṅgamābhir adbhir abudbudābhir aphenābhir brāhmaṇaḥ // (31.1) Par.?

kaṇṭhagābhis tu kṣatriyaḥ // (32.1) Par.?

vaiśyo 'dbhiḥ prāśitābhiḥ // (33.1) Par.?

strīśūdraṃ spṛṣṭābhir eva ca // (34.1) Par.?

pradarād api yā gos tarpaṇasamarthāḥ syuḥ // (35.1) Par.?

na varṇagandharasaduṣṭābhir yāś ca syur aśubhāgamāḥ // (36.1) Par.?

na mukhyā vipruṣa ucchiṣṭaṃ kurvanty anaṅgaspṛṣṭāḥ // (37.1) Par.?

suptvā bhuktvā kṣutvā pītvā ruditvā snātvā cāntaḥ punar ācāmed vāsaś ca paridhāya // (38.1) Par.?

oṣṭhau saṃspṛśya yatrālomakau // (39.1) Par.?

na śmaśrugato lepaḥ // (40.1) Par.?

dantavad dantasakteṣu yaccāntarmukhe bhaven nigirann eva tacchucir iti // (41.1) Par.?

parān apy ācāmayataḥ pādau yā vipruṣo gatāḥ / (42.1) Par.?

tābhir nocchiṣṭatāṃ yānti bhūmyās tās tu samāḥ smṛtāḥ // (42.2) Par.?

carann abhyavahāreṣu ucchiṣṭaṃ yadi saṃspṛśet / (43.1) Par.?

bhūmau nidhāya tad dravyam ācamya pracaret punaḥ // (43.2) Par.?

yad yan mīmāṃsyaṃ syād adbhiḥ saṃspṛśet // (44.1) Par.?

śvahatāś ca mṛgā vanyāḥ pātitaṃ ca khagaiḥ phalam / (45.1) Par.?

bālair anuparikrāntaṃ strībhir ācaritaṃ ca yat // (45.2) Par.?

prasāritaṃ ca yat paṇyaṃ ye doṣāḥ strīmukheṣu ca // (46.1) Par.?

maśakair makṣikābhiś ca nilīnair nopahanyate / (47.1) Par.?

kṣitisthāś caiva yā āpo gavāṃ tṛptikarāś ca yāḥ / (47.2) Par.?

parisaṃkhyāya tān sarvāñ śucīn āha prajāpatir iti // (47.3) Par.?

lepagandhāpakarṣaṇe śaucam amedhyaliptasyādbhir mṛdā ca // (48.1) Par.?

taijasamṛnmayadāravatāntavānāṃ bhasmaparimārjanapradāhanatakṣaṇadhāvanāni // (49.1) Par.?

taijasavad upalamaṇīnām // (50.1) Par.?

maṇivacchaṅkhaśuktīnām // (51.1) Par.?

dāruvad asthnām // (52.1) Par.?

rajjuvidalacarmaṇāñ cailavacchaucam // (53.1) Par.?

govālaiḥ phalamayānām // (54.1) Par.?

gaurasarṣapakalkena kṣaumajānām // (55.1) Par.?

bhūmes tu saṃmārjanopalenollekhanaprokṣaṇopakaraṇair yathāsthānaṃ doṣaviśeṣāt prāyatyam upaiti // (56.1) Par.?

athāpy udāharanti / (57.1) Par.?

khananād dahanāddharṣād gobhir ākramaṇād api / (57.2) Par.?

caturbhiḥ śudhyate bhūmiḥ pañcamāccopalepanāt // (57.3) Par.?

rajasā śudhyate nārī nadī vegena śudhyate / (58.1) Par.?

bhasmanā śudhyate kāṃsyaṃ punaḥpākena mṛnmayam // (58.2) Par.?

madyair mūtraiḥ purīṣair vā śleṣmapūyāśruśoṇitaiḥ / (59.1) Par.?

saṃspṛṣṭaṃ naiva śudhyeta punaḥpākena mṛnmayam // (59.2) Par.?

adbhir gātrāṇi śudhyanti manaḥ satyena śudhyati / (60.1) Par.?

vidyātapobhyāṃ bhūtātmā buddhir jñānena śudhyatīti // (60.2) Par.?

adbhir eva kāñcanaṃ pūyate // (61.1) Par.?

tathā rajatam // (62.1) Par.?

tāmram amlena śudhyati // (63.1) Par.?

aṅgulikaniṣṭhikāmūle daivaṃ tīrtham // (64.1) Par.?

aṅgulyam ṛṣīṇām // (65.1) Par.?

aṅgulyagreṣu mānuṣam // (66.1) Par.?

pāṇimadhya āgneyam // (67.1) Par.?

pradeśinyaṅguṣṭhayor antarā pitryam // (68.1) Par.?

rocata iti sāyamprātaraśanāny abhipūjayet // (69.1) Par.?

svaditam iti pitrye // (70.1) Par.?

sampannam ity ābhyudayikeṣv ābhyudayikeṣv eti // (71.1) Par.?